Page 54 - 10_cografya_ogretmenin

52 DOĞAL SİSTEMLER
ˇ Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık ortalamalarına bağlı olarak bitki örtüsü
kuşaklar oluşturmuştur. Buna enlem etkisi denir.

ˇ Sıcaklığın yüksek olduğu Ekvatoral bölgede geniş yapraklı bitkiler, sıcaklığın az olduğu
yüksek enlemlerde ise iğne yapraklı bitkiler görülür.

ˇ Işık bitkiler için önemlidir. Bitkiler güneş ışığını kullanarak fotosentez yapar. Su da bit-
kiler için önemlidir. Yağışın yetersiz olduğu yerlerde bitki örtüsü cılızdır. Rüzgâr da bitki
örtüsünü etkiler. Nemli ,kuru, soğuk veya sıcak hava kütlelerini taşıyan rüzgâr, bitkinin
YAYINEVİ
yaşam koşullarını doğrudan etkilemektedir.

Yeryüzü Şekilleri

ˇ Yükselti, yüzey şekillerinin uzanış doğrultusu ve bakı gibi faktörler bitki örtüsünün dağı-
lışında etkili olur.

ˇ Atmosfer yerden yansıyan ışınlarla ısındığı için yerden yükseldikçe sıcaklık değerleri azalır.
Bu da bir dağ yamacı boyunca bitkilerin kuşaklar oluşturmasına neden olur.

ˇ Sıcaklığın yüksek olduğu alçak yerlerde geniş yapraklı ormanlar görülürken sıcaklığın düşük
olduğu yüksek yerlerde iğne yapraklı ormanlar ve çayırlar görülür.
EDİTÖR
ˇ Bir dağ yamacı boyunca orman üst sınırını sıcaklık, orman alt sınırını ise yağış belirler.
ˇ Bakı dağların Güneş gören yamacını ifade eder.
ˇ Güneş gören yamaçta sıcaklık daha yüksek olacağından bitki örtüsünün yetişme sınırı da
yükselir.

ˇ Dağların uzanış doğrultusuna bağlı olarak denize bakan yamaçlar gür bitki örtüsüne sahip
olurken nemli havaya kapalı olan yamaç, bitki örtüsü bakımından fakir olur.

Toprak

ˇ Bitkiler kökleri sayesinde topraktan beslenirler. Bu nedenle verimi yüksek topraklarda
bitkiler fazla olurken verimi düşük kıraç topraklarda bitkiler gelişemez.

Canlılar

ˇ İnsanlar ve diğer canlıların etkisi ile bitkiler zarar görebilmektedir. Bitki örtüsünü etkileyen
canlıların başında insanlar gelmektedir. Yerleşim birimi kurmak, yakacak elde etmek, tarla
alanı açmak, yol ve baraj yapmak gibi sebeplerden dolayı bitki örtüsü zarar görmektedir.