Page 97 - 11_edebiyat_ogretmenin

SOHBET / FIKRA 95
ˇ Genellikle makalenin bir türü olarak değerlendirilse de özellikle üslubuyla makaleden
ayrılan bir türdür.

Sohbet ile Makale Arasındaki Farklar
F Sohbet, makaleden üslûp yönüyle ayrılır. Çoğunlukla günlük konuların işlendiği soh-
bet yazılarında senli benli bir anlatım yolu seçilir; hatıralardan, halk fıkralarından,
nüktelerden, özlü sözlerden yararlanılır.
F Makalede ele alınan konu kanıtlama amacı güdülerek işlenir. Sohbette; konu veya
YAYINEVİ
tez, savunma amacı güdülmeden ve karşılıklı konuşma havası içinde, sıcak bir dille
yazılır.

Sohbet Türünün Tarihi Gelişimi

ˇ Sohbet ve deneme türü birbirine yakınlık gösteren türlerdir. Bu nedenle sohbet tü-
rünün tarihsel gelişimine bakarken denemenin tarihsel gelişimine de bakmak gerekir.
Deneme 16. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmıştır. İlk olarak Fransa’da görülmüş ve
ilk temsilcisi de Fransız yazar Montaigne’dir. Daha sonraki yıllarda Avrupa ülkelerinde
ve Amerika’da gelişim gösteren deneme türü, Türk edebiyatına 20. yüzyılın başlarında
gelmiştir. Sohbet türü de bu yüzyılda görülmeye başlanmıştır.
EDİTÖR
ˇ Tanzimat Dönemi’nde gelişen gazetecilikle birlikte Türk edebiyatında sohbet yazıları da
görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde özellikle Ahmet Mithat’ın yazdığı bazı yazılar soh-
bet yazıları olarak değerlendirilebilir. Bu türün daha olgun eserleri ise Servetifünun ve
Millî Edebiyat dönemlerinde verilmiştir. Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Cahit Yalçın, Tevfik
Fikret, Mehmet Rauf, Cenap Şahabettin, Ahmet Rasim, Yakup Kadri, Yahya Kemal, Süley-
man Nazif gibi isimler bu türde yazılar yazmışlardır. Cumhuriyet Dönemi ile birlikte daha
kesin çizgilerle sınırları belirlenen bu tür gelişimini devam ettirmiştir. Nurullah Ataç,
Şevket Rado, Suut Kemal Yetkin, Ahmet Kabaklı gibi isimler bu türün başarılı örneklerini
vermiş yazarlardan bazılarıdır.

Türk edebiyatında sohbet türünde yazılmış bazı eserler:
F Ramazan Sohbetleri (Ahmet Rasim)
F Edebiyat Söyleşileri (Suut Kemal Yetkin)
F Eşref Saat, Aile Sohbetleri, Ümit Dünyası (Şevket Rado)
F Dilimiz Üstüne Söyleşiler (Melih Cevdet Anday)
F Karalama Defteri, Söyleşiler (Nurullah Ataç)
F Sohbetler (Ahmet Kabaklı)
F Pazar Konuşmaları (Falih Rıfkı Atay)
F Tarih Musahabeleri (Yahya Kemal Beyatlı)