Page 63 - 11_fizik_ogretmenin

KUVVET VE HAREKET 61

k =k +k
k k Şekildeki gibi yaylar paralel bağlanırsa, eş değer yay sabiti; k =k +k 2 2 olur.
eş
1 2 eş 1 1
Özdeş iki yay paralel bağlanırsa eş değer yay sabiti 2k olur.
F=G
NOT
Yay sabiti (k) iki niceliğe bağlıdır.
ˇ Yayın cinsi: Sert yayların yay sabiti büyük, yumuşak yayların yay sabiti daha küçüktür.
YAYINEVİ
ˇ Yayın uzunluğu: Bir yay iki eşit parçaya bölünürse, her bir parçanın yay sabiti iki katına
çıkar.

x=0 Bir yay x kadar sıkıştırılır ya da gerilirse yayda enerji depolanır.
F
x Sıkıştırılmış bir yayın önüne cisim konulup yay serbest bırakılırsa
cisim hızlanır ve kinetik enerji kazanır. Bu enerji yayda depo
F edilen enerjidir.
x
x=0

k Cisim Yay potansiyel enerjisinin değeri yay sabiti ve yayın uza-
v
ma ya da sıkışma miktarına bağlıdır. Yaydaki kuvvet;
x F =-k.x’tir.
F =-kx yay
yay
Grafiğin taralı alanı; yayın potansiyel enerjisini verir. Yayın po-
tansiyel enerjisi;
Kuvvet EDİTÖR
F
F Eğim = tanα = = k
x
Uzama Alan = W = E = Fx.
P
x 2
1 2
E = ⋅ kx. bulunur.
P
2
Potansiyel enerji
k yay sabitidir. “k” nın birimi newton/metre’dir. Yaydaki
E p
uzama ve sıkışma arttıkça depolanan enerji de artar.
Sıkışma k; yayın cinsine ve serbest haldeki uzunluğuna bağlıdır.
0 x