Page 108 - 11_matematik_ogretmenin
P. 108

106                                                                           ÇEMBER VE DAİRE

              p    Örnek:                                    p    Örnek:
                      A                                                                Şekilde,
                                   Şekilde A; B, C, D, E çember                        A  ve  T  teğet  değme
                                   üzerindeki noktalar                                 noktaları ve
                                   |AB| = |AE| ve                       A
              B                E                                                       |AT| = |AP| ise,
                                   m(BëDE) = 70° ise,                                  PAT  açısının  ölçüsü
                                   ACE  açısının  ölçüsü  kaç  de-
                        o
                      70                                                               kaç derecedir?
                 C                 recedir?                        P         T
                       D

              ˜   ÇÇözük:
              BDE  açısı  çevre  açı  olduğundan  gördüğü  yayın  ölçüsü
              açının ölçüsünün iki katı olur.                ˜   ÇÇözük:
                     140 o
                                                                                       Bir  noktadan  çizilen
                      A                                                                teğet uzunlukları eşit-
                70 o       70 o   m(BéAE) = 140°                    A                  tir.
                                  |AïB| = |AïE| ise,                 60 o              |PA| = |PT| = |AT|
              B                E   m(BïA) = m(AïE) = 70° olur.                         PAT  üçgeni  eşkenar
                                                                                       üçgen olur.
                                                                       60
                                                                  60
                                                                         o
                                                                    o
                   35 o                                     YAYINEVİ
                                                                P         T            m(PAT)é  = 60° olur.
                      70 o
                C
                      D

              ACE açısı çevre açı olduğundan ölçüsü gördüğü yayın öl-
              çüsünün yarısıdır.
                        o
                                EDİTÖR
                      70
                             o
              m(AéCE) =    = 35  bulunur.                      NOT
                       2
                                                              Kirişler Dörtgeni
                                                              Çemberin kirişlerinin birleştirilmesiyle oluşan dörtgene
                                                              kirişler dörtgeni denir. Kirişler dörtgeninde karşılıklı açı-
                                                              lar bütünlerdir.
              p    Örnek:
                              B                                             A
                                                                                        m(ëA) + m(ëC) = 180°
                                     Şekilde,
                      T              O çemberin merkezi AB, T        B            D     m(ëB) + m(ëD) = 180°
               A                     noktasında çembere teğet
                  35 o  x
                                     ve m(AéTC) = 35° ise,
                                     m(CéTO)= x kaç derecedir?              C
                  C       O


              ˜   ÇÇözük:
                              B      [OT] yarıçap ve
                                     T teğet değme noktası ise   p    Örnek:
                                     [OT] ⊥ AB
                      T              35° + x = 90°                    A
               A                              x = 55° olur.                       Şekilde  A,  B,  C,  D  çember
                  35 o  x
                                                                                  üzerinde noktalar
                                                              B               D   m(BéAD) = 4a-30° ve
                  C       O
                                                                      x           m(DéCE) = 2a+10° ise
                                                                                  m(BéCD) = x kaç derecedir?
                                                                      C
                                                                       E
   103   104   105   106   107   108   109   110   111   112   113