Page 71 - 12_biyoloji_ogretmenin

CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ 69
1. Glikoliz Evresi (6C’lu)

Bir molekül glikozun sitoplazmadaki enzimler aracılığıyla iki Glikoz
tane pirüvik asit (pirüvat) molekülüne kadar parçalanması ATP
ADP
reaksiyonlarına glikoliz adı verilir. P
» Glikoliz evresi tüm canlılarda aynı şekilde sitoplazmada Glikoz monofosfor
gerçekleşir. Oksijensiz solunum sırasında üretilen ATP P
molekülü bu evrede sentezlenir. Fruktoz monofosfat
ATP
» Glikoliz evresini özetleyecek olursak bir glikozun par- ADP
+ P P
çalanması ile sonuçta iki pirüvat, iki NADH+H , 4 ATP
sentezlenir. Tepkimenin başlangıcında glikozun aktifleş-
tirilmesi için 2 ATP harcandığından net ATP kazancı P P
2 ATP olur. Buradaki ATP’ler hücresel olaylarda kul- PGAL PGAL
+ NAD + NAD +
lanılırken pirüvat ve NADH+H ’lar son ürün evresinde
+
NADH+H NADH+H +
kullanılır. YAYINEVİ P
P
… … … … … P P
… Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden
  
DPGA DPGA
ADP ADP
» » NAD (Nikotinamid adenin dinükleotit), elektron taşı-NAD (Nikotinamid adenin dinükleotit), elektron taşı- ATP
+ + ATP
yıcı bir koenzimdir. Yükseltgenmiş durumdaki NAD bir koenzimdir. Yükseltgenmiş durumdaki NAD
yıcı P P
EDİTÖR
+ +
elektron ve proton alarak indirgenir ve NADH+H ’ya elektron ve proton alarak indirgenir ve NADH+H ’ya
PGA PGA
dönüşür. ADP ADP
dönüşür.
ATP ATP
» » Glikolizde oluşan pürüvat ve NADH molekülleri mito-Glikolizde oluşan pürüvat ve NADH molekülleri mito-
kindrinin matriks sıvısına geçer.
kindrinin matriks sıvısına geçer.
Pirüvat Pirüvat
2. Son Ürün Evresi
» Oksijensiz solunumun (fermantasyonun) glikolizi takip eden reaksiyonlarını kapsar.
Sitoplazmada gerçekleşir. Bu evrede glikoz sonucu oluşan pirüvik asit laktik asit ve
etil alkol gibi organik son ürünlere dönüştürülür.
» Organik moleküller tamamen parçalanmadığı için enerji verimi oksijenli solunuma
göre çok düşüktür.

» Sadece substrat düzeyinde fosforilasyon ile ATP sentezi gerçekleşir.
» Fermantasyonda substrat olarak glikoz kullanılırken, amino asit, yağ asiti kullanılma-
masının nedeni bu maddelerin aktivasyon enerjisinin yüksek olmasıdır.
» Canlılarda glikolizden sonra oluşan son ürün çeşitlerinin farklı olmasının temel sebebi
glikolizden sonra kullanılan enzim çeşitlerinin farklı olmasıdır.

» Oluşan son ürünlerin çeşidine göre laktik asit ve etil alkol fermantasyonu olmak
üzere ikiye ayrılır.