Page 85 - 12_biyoloji_ogretmenin

BİTKİ BİYOLOJİSİ 83
a. Odun Borusu (Ksilem)

» Odun boruları cansız olup, su ve mineralleri kökten gövdeye ve yapraklara taşır. İletim
tek yönlüdür. Hücrelerinde sitoplazma ve çekirdek yoktur.
» Önceleri canlı olan hücrelerin hücre duvarı, üzerinde lignin birikimi sonucu kalınlaşır ve
canlılığını kaybeder. Bu aşamadan sonra uç uca dizilen hücrelerin ara çeperleri eriyerek
boru şeklini alır.

» Ksilem borularının dar olması suyu köklerden yaprağa doğru taşımını kolaylaştırır.
YAYINEVİ
» Ksilemi oluşturan hücrelerden çapı geniş olanlara trake, ince olanlara ise trakeid denir.
» Madde taşınımı hızlıdır.

» Odun ve soymuk boruları birlikte demetler halinde olup, ksilem merkeze, floem ise çevreye
yakın olarak bulunur.

b. Soymuk Borusu (Floem)

» Fotosentezle oluşan organik besinleri yapraktan köke, kök hücrelerinde sentezlenen özel-
likle azotlu organik maddeleri de bitkinin üst kısımlarına taşır. Yani soymuk borularında
çift yönlü taşıma görülür.
» Soymuk boruları canlı hücrelerden meydana gelmiştir. Bu özelliğinden dolayı taşıma hızı
odun borularına göre yavaştır.
EDİTÖR
» Tek sıra hâlindeki hücrelerin uç uca dizilmesiyle canlı hücrelerden oluşan bu doku, kalburlu
hücre ve arkadaş hücrelerinden meydana gelmiştir.
» Kalburlu hücrelerinin sitoplazmaları olduğu halde çekirdekleri, koful ve ribozomları yoktur.
Hücrelerindeki ara çeperlerin erimesiyle delikli bir yapı oluşur.

» Arkadaş hücreleri ise sitoplazmalı ve çekirdekli olup kalbur hücrelerinin bazı işlevlerini
gerçekleştirir.

İletim Doku

Odun Boruları Soymuk Borusu
(Ksilem) (Floem)

» Kökten emici tüylerle alınan su » Olgun yapraklarda fotosentez
ve suda çözünmüş minerallerin, sonucu üretilen besini köklere,
gövde ve yapraklara taşınmasını köklerdeki besini yapraklara
sağlar. doğru taşır.
» Madde iletimi tek yönlüdür. » Madde taşınımı çift yönlüdür.
» Madde iletimi hızlıdır. » Madde iletimi ksileme göre yavaştır.
» Hücreleri canlıdır.
» Hücreleri ölüdür.
» Hücreleri, kalburlu boru ve ar-
» Hücreleri; trake ve trakeittir.
kadaş hücreleridir.