Page 186 - 12_edebiyat_ogretmenin

ÜNİTE
7 SÖYLEV (NUTUK)

OKUMA

SÖYLEV (NUTUK)

o Nutuk, kelime anlamı olarak “söz, lakırdı; Söylev (Nutuk) Türünün Özellikleri
söyleyiş, söylemek kuvveti” demektir. o Konu seçimi yapılırken toplumu yakından
Türkçede bu kelime daha çok “bir toplulu- ilgilendiren bir düşünce ya da sorun seçil-
ğa karşı söylenilen söz, hitabet” karşılı- melidir. Konu tek yönüyle değil, tüm boyut-
ğında kullanılmaktadır. larıyla ele alınmalıdır.
o Dinleyenleri coşturmak ve belli bir amaca yö-
neltmek; onlara bir duyguyu, bir düşünceyi, o Söylev metinlerinin temel amacı insanlara
bir isteği, bir ülküyü aşılamak; önemli açıkla- bir düşünceyi, bilgiyi ya da kanaati heyecan
uyandıracak biçimde anlatmak ve benim-
malarda bulunmak için yapılan etkili, coşkulu YAYINEVİ
konuşmalara “söylev (nutuk)” denir. setmektir.
o Söylevler; dinleyenlerin zekâ durumlarına, o Söylev sözlü anlatıma dayalı bir türdür. Et-
hayal güçlerine, duygularına, ilgilerine göre kisini sözün ve sesin insanı kuşatan, coştu-
hazırlanır. Dinleyenleri düşündürür, onlarda ran gücüyle gösterir.
EDİTÖR
ilgi uyandırır, onları coşturur, onlara bekle- o Söylevin insanlar üzerinde etkisi büyüktür.
nen davranışı yaptırır. Sönmüş heyecanları diriltir; yenilmiş ordu-
o Konularının seçiminde çoğunlukla toplum- ları zafere ulaştırır, kaybedilmiş dâvaları
sal fikirler ve milli olaylar tercih edilir. kazandırır; halk topluluklarına ülküler aşılar,
Söylev türü ile ilgili bazı kavramlar: görüşleri aydınlatır.
Hitabet: Etkili söz söyleme sanatı Söylev metinleri hitap edilecek topluluğun
Hatip: Konuşmacı, etkileyici biçimde topluluk o
karşısında konuşan kişi eğitim ve kültür düzeyine göre hazırlanır.
Söylev: Bir topluluğa düşünceler, duygular o Söylevlerde ünlem cümlelerine ağırlıklı ola-
aşılamak amacıyla söylenen uzunca, coşkulu rak yer verilir.
ve güzel söz, nutuk, hitabet
Nutuk: Söz, konuşma o Birçok konuda söylev metni yazılabilir an-
Jest: Herhangi bir şeyi açıklamak için genel- cak en etkili söylev metinleri din, siyaset,
likle el, kol ve baş ile yapılan içgüdüsel veya askerlik ve ulusal hassasiyetler konularında
iradeli hareket yazılmış olanlardır.
Mimik: Yüz hareketleriyle düşünceyi anlatma Söylevlerde en etkili ve en anlamlı sözler
sanatı; duyguları, düşünceleri belirtecek bi- o
çimde yüzde beliren kımıldanışlar, hareketler son bölümde söylenir.
Vurgu: Konuşma, okuma sırasında bir hece o Söylevlerde dil alıcıyı harekete geçirme iş-
veya kelime üzerine diğerlerinden daha farklı levinde ve heyecana bağlı işlevde kullanılır.
olarak yapılan baskı
Tonlama: Konuşmada sesin duyguları belirte- o Söylev metinlerinde söyleşmeye bağlı an-
cek biçimde, gerektiğinde alçak veya yüksek latım türünden yararlanılır. Söylev metninin
düzeyde çıkarılması konusuna göre destansı, emredici, coşku
Telaffuz: Bir kelimenin ses, hece, ton ve vur- ve heyecana bağlı anlatım türlerinden de
gu bakımından söylenme biçimi, söyleniş yararlanılabilir.