Page 191 - 12_edebiyat_ogretmenin
P. 191
SÖYLEV (NUTUK) 189
YAZMA
SÖYLEV METNİ YAZMA
SÖYLEV NASIL HAZIRLANIR?
o Başarılı bir söylevin temel ilkesi, çok iyi hazırlık yapmaktır. Söylev hazırlanmadan önce zihinsel
hazırlık yapıp amaç belirlenmelidir.
o İyi bir söylev hazırlamanın genel yolu; okumak, gözlemde bulunmak, düşünmek, incelemek,
sohbet etmek ve yazmaktır. Bir söylev hazırlamak için konu seçmek, materyal toplamak, destek
YAYINEVİ
olarak kullanılacak fikirleri bulmak, plan hazırlamak, yüksek sesle prova etmek şarttır.
o Söylevde en önemli nokta, son sözdür. En son söylenen sözler, dinleyicilerin kulaklarında çınla-
yan, en çok hatırlanacak olan kelimelerdir. İyi bir söylev zayıf bir bitişle kuvvetini kaybeder. Söy-
levin sonuna yaklaştığınızı anlayan dinleyicilerde canlanmış bir ilgi baş gösterir. İşte o zaman
söylev, kuvvetli ve heyecanlı sözlerle son bulmalıdır.
o İyi bir söylevin ilk niteliği, açıklık ve bütünlüktür. Önemli fikirler, dinleyicilere belli etmeden tekrar-
lanmalı, bunlar kuvvetli örneklerle, kişisel ve toplumsal olaylarla desteklenmelidir.
o Söylevin arasına, dinleyicinin dikkatini uyanık tutacak sözler ustalıkla yerleştirilmelidir.
o Söylevin amacı bir tek cümle içinde göstermeye çalışılmalı, dinleyicilerin derhal ilgisini çekecek
cümlelerle söze başlanmalıdır. Söylevde girişler kısa kesilmeli, konuya hemen girilmelidir.
EDİTÖR
SÖYLEV NASIL PLANLANIR?
o Söze başlamak güç olduğu kadar önemlidir de. Söze başlarken dinleyiciler her türlü bilgiye açık-
tır, bu yüzden dinleyicileri etkilemek kolaydır. Bu bakımdan söylevin başlangıcı iyi düşünülmeli
ve etkileyici olmalıdır. Victor Murdock “Söze iyi başlayın, iyi bitirin; arasını neyle doldurur-
sanız doldurun.” der.
o Her yazılı ve sözlü anlatımda olduğu gibi söylevde de giriş, gelişme ve sonuç bölümleri vardır.
İyi planlanmış bir söylevde şu özellikler bulunmalıdır:
o İyi, canlı bir giriş o İleri sürülen olayın ilgi çekici hikâyesi
o İleri sürülen, çözülmek istenilen sorunun o Düşünceleri kanıtlama, doğrulama, tanıtma
açıklanması
o Öze aykırı fikirleri çürütme
o Konunun iyice düzenlenmesi
o Etkili bir sonuç
o Söylevin giriş bölümü kısa olmalı; asıl konuya birkaç kelimeyle geçilmelidir. Söze; bir soru sor-
makla, meşhur bir sözle, tasvirle başlanabilir. Bazı hatipler söze mizahla başlamayı uygun bu-
lurlar fakat bu, ustalık isteyen bir başlangıçtır. Herkes istenilen etkiyi yaratamaz. Söze özür dile-
yerek başlamak doğru değildir.
o Söylevi bitirmek çok önemlidir. Söze son vermeden önce konu özetlenmeli; en son söylenen
sözün, en çok hatırlanacak söz olmasına dikkat edilmelidir. Konuşmayı “Sözlerim bu kadardır.”
diyerek bitirmek, söylevin etkisini bir anda sıfıra indirir. Söylevde söze son verilirken sözün bittiği
belirtilmemelidir.
