Page 41 - 12_fizik_ogretmenin
P. 41
ÜNİTE
DALGA MEKANİĞİ 3
DALGALARDA KIRINIM, GİRİŞİM VE DOPPLER OLAYI
Su Dalgalarında Kırınım
Doğrusal su dalgalarının bir yarıktan geçerken λ λ λ λ
çemberselleşmesine kırınım denir.
YAYINEVİ
Dalga boyunun (λ) yarık genişliğinden (w) küçük ol-
duğu durumlarda su dalgaları kırınıma uğramaz. (λ w
< w) Engele gelen su dalgaları engelden geçtikten
sonra aynı doğrultudaki hareketine devam eder.
λ λ
Dalga boyu (λ), yarık genişliğine (w) yakın büyüklük-
teyse engellerin arasından geçen doğrusal su dalga- w
ları şekildeki gibi yayılır.
EDİTÖR
λ
Dalga boyunun (λ) yarık genişliğinden (w) büyük
ya da eşit olduğu durumlarda su dalgaları kırını-
ma uğrar. (λ ≥ w) Su dalgaları fazla bükülür ve w
şekildeki gibi halkalar oluşur.
Su Dalgalarında Girişim
İki ayrı kaynaktan çıkan dalgaların tepe ve çukur noktalarının bazı yerlerde birbirini
güçlendirmesi veya sönümlemesi olayına girişim denir.
Tepe λ Tepe
çukur
Yay dalgalarında baş yukarı iki atmanın karşılaştığında, bir anlık birbirini destekle-
yerek genliklerinin toplamı kadar genlikte bir atma oluşturduğunu öğrenmiştiniz. Biri
baş yukarı, diğeri ise baş aşağı iki atma karşılaştığında ise bir anlık genliklerinin farkı
kadar genlikte bir atma oluşturduklarını da hatırlayınız. Bu şekilde atmaların etkileri-
nin, birbirini desteklemesi olayına yapıcı girişim; birbirini azaltması olayına ise bozucu
girişim denir. Baş yukarı ve baş aşağı atmaların genlikleri birbirine eşitse bu atmalar
bir an için birbirini sönümler.
39
