Page 72 - 12_kimya_ogretmenin

70 ORGANİK BİLEŞİKLER
a. Alkanların Adlandırılması

Organik bileşikleri adlandırmak için aşağıdaki kurallara uyulur.
1) En uzun karbon zinciri seçilir.
2) Uzun karbon zinciri dışında kalan kısma yan grup ve dal denir. Organik bileşikte dal-
lanma varsa dallanmaya en düşük numara gelecek şekilde karbon zincirine numara
verilir.
3) Dallanmış grupların ismi yazılmadan önce, dallandığı karbon atomunun numarası ya-
zılır.
YAYINEVİ
4) Birden fazla aynı grup dallanmış ise di, tri, tetra gibi ekler getilir. (Örneğin organik
bileşiğin 2. ve 4. karbonunda metil dallanmış ise 2, 4 dimetil, 3, 4 ve 5. karbonlarda
klor dallanmış ise 3, 4, 5 triklor şeklinde söylenir.)
5) Dallanmış gruplar uzun zincirin iki ucuna eşit uzaklıkta ise alfabetik sıralamada adı
önce gelen grubun bulunduğu uçtan başlanarak numaralandırma yapılır. di- tri ve
sekonder gibi ekler alfabetik sırada dikkate alınmazken izo- ve neo- örnekleri alfa-
betik sırada dikkate alınır.

… Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden
X… … …
X X X
Ɖ Ɖ Sistematik adlandırma yapılırken lUPAC (Uluslararası Kurumsal ve Uygulamalı Sistematik adlandırma yapılırken lUPAC (Uluslararası Kurumsal ve Uygulamalı
Kimya Birliği) kuralları uygulanır. Ancak alkanlar izo-, neo-, sec-, ter- gibi örnek-
Kimya Birliği) kuralları uygulanır. Ancak alkanlar izo-, neo-, sec-, ter- gibi örnek-
lerle özel (yaygın) şekilde adlandırılabilir.
lerle özel (yaygın) şekilde adlandırılabilir.

Sayı Ön ek Sayı Ön ek Alkanlar C sayısı Adı
11
Mono
Undeka
1 EDİTÖR CH 4 1 Metan
C H 2 Etan
2 Di 12 Dodeka 2 6
C H 3 Propan
3 8
3 Tri 13 Trideka C H 4 Bütan
4 10
4 Tetra 14 Tetradeka C H 5 Pentan
5 12
C H 6 Hekzan
5 Penta 15 Pentadeka 6 14
C H 7 Heptan
7 16
6 Hekza 16 Hekzadeka
C H 8 Oktan
8 18
7 Hepta 17 Heptadeka C H 9 Nonan
9 20
8 Okta 18 Oktadeka C H 10 Dekan
10 22
C H 11 Undekan
9 Nona 19 Nonadeka 11 24
C H 12 Dodekan
12 26
10 Deka 20 Eikosa C H 13 Tridekan
13 28