Page 77 - 12_kimya_ogretmenin

ORGANİK BİLEŞİKLER 75

6) Doygun hidrokarbonlardır.
7) En önemli kaynakları, petrol ve doğal gazdır.

8) Oda sıcaklığında C - C karbonlu alkanlar gaz, C - H karbonlu alkanlar sıvı ve
5
4
17
1
karbon sayısı 17'den fazla olan alkanlar katıdır.
9) Alkanlar homolog sıra oluşturur. Yani ardışık iki alkan molekülü arasında CH
2
kadar fark vardır.
10) Sadece yükseltgenme (yanma) ve yer değiştirme (substitüsyon) tepkimesi verir-
ler.

c. Alkaların Kimyasal Tepkimeleri

Yanma Tepkimesi
Alkanlar yandığı zaman açığa CO (g) ile H O çıkar.
2 2
3n +1 YAYINEVİ
C H + O n CO + (n + 1) H O + ısı
n 2n + 2 2 2 2 2
C H (g) + 5O (g) 3CO (g) + 4H O(g)
3 8 2 2 2

EDİTÖR
Yerdeğiştirme (Sübstitüsyon) Tepkimesi
o
Alkanlar, ultraviyole ışıkta veya 300 C'un üzerindeki sıcaklıklarda yer değiştirme tep-
kimesi verir.

UV ışık veya ısı
CH (g) + CI (g) CH CI(g) + HCI
2
4
3
Monoklorometan (Metil klorür)
UV ışık veya ısı
CH CI(g) + CI (g) CH CI + HCI
3
2
2
2
(Diklorometan)
UV ışık veya ısı
CH CI (g) + CI (g) CHCI (g) + HCI
3

2
2
2
Triklorometan (Kloroform)
UV ışık veya ısı
CHCI (g) + CI (g) CCI (g) + HCI
3 2 4
Tetraklorometan (Karbon tetraklorür)
+
Net Tepkime: CH (g) + 4CI (g) → CCI (g) + 4HCI
4
2
4
CH CI kauçuk, fotoğraf filmi, mürekkep ve sentetik liflerde; CHCI tıpta anestezide,
2 2 3
sanayide çözücü olarak; CCI ise yangın söndürücü ve kuru temizlemede kullanılır.
4