Page 8 - 12_kimya_ogretmenin

6 KİMYA VE ELEKTRİK
Yükseltgenme Basamağı

Ɖ Bir atom veya iyonun sahip olduğu yüke yükseltgenme basamağı denir. Redoks tep-
kimelerinden yükseltgenme basamağındaki değişime bakılarak indirgenen ve yük-
seltgenen türler belirlenir.

Ɖ Taneciğin yükseltgenme basamağının belirlenmesinde aşağıdaki kurallar kolaylık
sağlayacaktır.
1) Atomik (Na, K, Fe) veya moleküller (H , O , CI ) yapıda bulunan elementlerin iyon
2
2
2
YAYINEVİ
yükleri 0'dır.
+1 +2
2) Tek atomlu iyonların yükleri (Na , Mg ) iyon yüküne eşittir.
3) H atomu iyonik bağlı bileşiklerde (NaH, LiH) -1, kovalent bağlı bileşiklerde (CH ,
4
NH ) +1 yüklüdür.
3
4) O atomu oksitlerde (Na O, MgO) -2, peroksitlerde (H O , Na O MgO ) - 1, süperoksit
2 2,
2
2 2
2
1
bileşiklerinde (NaO , KO ) - yükseltgenme basamağına sahiptir. Oksijen, sadece
2
2
2
OF bileşiğinde +2 yükseltgenme basamağında bulunur.
2
5) 1A grubundaki metaller bileşiklerinde +1, 2A grubundaki metaller bileşiklerinde +2
değerlik alır.
6) 7A grubundaki ametaller bileşiklerinde -1 ile +7 arasında, 6A grubundaki ametaller
-2 ile +6 arasında, 5A grubundaki ametaller -3 ile +5 arasında değerlik alırlar.
7) Bileşikteki atomların iyon yükleri toplamı 0'dır.
-2
-2,
8) Köklerdeki (CO , SO ) atomların yükseltgenme basamakları toplamı kökün yüküne
3
4
eşittir. EDİTÖR
… Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden Öğretmenin Kaleminden
X… … …
X X X
Ɖ Ɖ Flor (F) bütün bileşiklerinde sadece -1 yükseltgenme basamağında bulunur. Flor (F) bütün bileşiklerinde sadece -1 yükseltgenme basamağında bulunur.

Aşağıda verilen atomların yükseltgenme basamağını hesaplayacak olursak;

1. Na Atomik yapıda element olduğu için iyon yükü 0'dır.

Kovalent bağlı birleşiklerde H atomu +1 yüklüdür.
CH 4 Bileşiklerde atomların iyon yükleri toplamı 0 olmalıdır.
2.
-4 +1 H atomu toplamda +4 (+1 x 4 = +4 ) değerlik aldığı için C atomu
-4 değerlik almalıdır.