Page 14 - 9_Biyoloji_ogretmenin

12 YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ
CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞİKLER
ˇ Doğada bulunan elementlerden yaklaşık 26’sı canlıların yapısına katılır.
ˇ Bu elementlerden insan vücudunda kütlece en fazla bulunanlar; hidrojen (H), oksijen (O),
karbon (C), azot (N), fosfor (P) ve kükürt (S)’tür.

ˇ Ayrıca klor, magnezyum, sodyum, potasyum ve iyot gibi az miktarda bulunun elementler
vücudumuzda büyük görevlere sahiptir. Örneğin; iyot insanlarda tiroit bezinin tiroksin
hormonunu üretmesi için gereklidir.
YAYINEVİ
ˇ Canlılarda, elementlerden sonra bir üst organizasyon basamağı olan moleküler düzeyde
bileşikler görev alır.
ˇ Bir bileşik belirli oranda bir araya gelen ve iki ya da daha fazla farklı element içeren
maddedir.

ˇ Bileşikleri oluşturan elementlerin özelliği bileşiklerden farklıdır. Örneğin; yanıcı olan hid-
rojen ve yakıcı olan oksijenin birleşmesiyle söndürücü olan su oluşur.

ˇ Hücrelerin moleküler yapısını oluşturan bu bileşikler inorganik ve organik bileşikler olmak
üzere ikiye ayrılır:

EDİTÖR
Canlıların Temel Bileşenleri

İnorganik Bileşenler Organik Bileşenler
ˇ Su ˇ Karbonhidratlar
ˇ Asitler ve Bazlar ˇ Lipitler (Yağlar)

ˇ Tuzlar ˇ Proteinler
Enzimler
ˇ Mineraller ˇ
ˇ Vitaminler
ˇ Hormonlar
ˇ Nükleik Asitler
ˇ
ATP
İNORGANİK BİLEŞİKLER
F Canlı bir bünyede sentezlenemeyip dışarıdan hazır alınan besinlerdir.
F Genellikle karbon atomu içermezler.
F Enerji vermezler.
F Küçük olduklarından sindirime uğramadan hücre zarından geçerler.
F Hücrenin yapısına katılabilirler.
F Metabolik faaliyetlerin düzenlenmesinde görev alırlar.
F Yıpranan dokuların onarılmasında rol oynarlar.