Page 145 - 9_cografya_ogretmenin

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER 143
Mülki Özelliklerine Göre Bölgeler

F
İl, ilçe ve köy gibi idari alanda oluşturulmuş bölgelerdir.
Yerel Yönetim Özelliklerine Göre Bölgeler
F
Bu bölgeler belediyelere ve il özel idarelerine ait yönetim alanlarını gösterir.
Kamu Kurumlarının Hizmet Özelliklerine Göre Bölgeler
F
Kamu hizmetlerinin ülke genelinde daha kontrollü biçimde yürütülmesini sağlamak için
oluşturulan bölgelerdir. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü,
YAYINEVİ
Karayolları Genel Müdürlüğü, ülkemizde hizmet bölgeleri bulunan kamu kurumlarından
bazılarıdır.
B. BÖLGE SLINLIRLARLINLIN BELİRLENMESİ

Bölge sınırlarını kesin hatlarla birbirinden ayırmak oldukça güçtür.

ˇ Bölge sınırları genelde kademeli bir geçiş gösterir. Özellikle doğal özelliklere göre belirle-
nen bölgelerde bu durum daha net görülür. Örneğin; Ekvatoral iklimden çöl iklimine geçişte
savan ve step iklimlerinin oluşması gibi… Ya da ülkemizde Akdeniz ikliminden İç Anadolu
karasal iklimine geçişte Göller Yöresi’nde görülen geçiş iklimi gibi.
EDİTÖR
Bölge sınırları zamanla değişir.
ˇ Bölge sınırları doğal, beşerî veya ekonomik koşullara bağlı olarak zaman içinde değişiklik
gösterebilir. İşlevini yitiren bölgeler ortadan kalkar. (Balkan Paktı, Varşova Paktı gibi) ya da
sınırları genişleyebilir. (NATO Askeri Paktı, Avrupa Birliği gibi) yeni bölgeler oluşabilir
(Karadeniz Ekonomik İş Birliği Teşkilatı gibi).

ˇ Doğal özelliklere göre belirlenen bölge sınırları uzun zaman diliminde değişmezken beşeri ve
ekonomik özelliklere göre belirlenen bölge sınırları kısa zaman dilimi içerisinde değişebilir.
Ayrıca ülkeler bölünebilir ve idari sınırlar değişebilir.

ˇ İşlevini yitirip tamamen ortadan kalkan bölgeler daha çok siyasi bölgelerdir. Örneğin; 1937
yılında Türkiye, İran, Irak ve Afganistan tarafından kurulan Sadabad Paktı zamanla işlevini
yitirerek ortadan kalkmıştır. 1934 yılında Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya
tarafından kurulan Balkan Antantı da aynı şekilde ortadan kalkmıştır.
Bölge Sınırlarının Oluşturulması

ˇ Bölge sınırlarının bir kısmı doğal olarak oluşmuştur. Bazı bölge sınırları ise insanlar tara-
fından oluşturulmaktadır. Bu sınırların oluşturulmasında birçok kriter göz önünde bulun-
durulmaktadır. Bölge sınırlarının çizilmesinde yaygın olarak kullanılan ölçütler, bölgelerin
işlevsel özellikleri ve doğal unsurlardaki benzerliklerdir. Örneğin; nüfus bölgeleri oluştu-
rulurken, nüfus sayımı verilerinden, tarımsal bölgeler oluşturulurken tarımsal verilerden
ve benzerliklerden yararlanılır.