Page 46 - 9_cografya_ogretmenin
P. 46
44 DOĞAL SİSTEMLER
Meridyenler
ˇ Kutup noktalarını birleştiren ve paralelleri dik kes-
tiği varsayılan yarım çemberlere meridyen, herhangi
bir meridyen düzleminin başlangıç meridyeni düzlemi İstanbul
ile arasındaki açıya ise boylam denir. 29° Doğu
Boylamı
ˇ Başlangıç meridyeninin İngiltere’nin Londra kenti Başlangıç Meridyeni Ekvator
yakınlarındaki Greenwich gözlemevi üzerinden geç-
tiği kabul edilmektedir. Başlangıç meridyeni Dünya’yı
doğu ve batı yarım küre olmak üzere 2’ye ayırır.
ˇ 180’i doğuda 180’i batıda olmak üzere 360 meridyen yayı vardır.
ˇ İki meridyen arası mesafe Ekvator’da 111 km’dir. Kutuplara gidildikçe Dünya’nın şeklinden
dolayı bu mesafe daralır. YAYINEVİ
ˇ Bütün meridyenler kutupta birleşir.
ˇ Bir meridyenin tam karşısından geçen meridyene anti meridyen denir. Meridyen ile anti
o
meridyen birbirini 180°’ye tamamlar. Yönleri terstir. Örneğin; 40 D meridyeninin anti me-
EDİTÖR
o
ridyeni 180 - 40 = 140 B olur.
ˇ İki meridyen arası zaman farkı 4 dakikadır.
ˇ Bütün meridyenlerin boyları birbirine eşittir.
ˇ Bir meridyen üzerindeki tüm noktaların başlangıç meridyenine uzaklığının açı değeri ve
zaman farkı aynıdır. Fakat uzaklıkları farklıdır.
Boylamın Etkileri
ˇ Boylam sadece yerel saatler üzerinde etkilidir. Bir noktanın sahip olduğu boylam değeri o
noktanın yerel saatini etkiler.
ˇ Bir yerde Güneş’in ufuktan en fazla yükseldiği an veya gölgenin en kısa olduğu an saat 12.00
olarak kabul edilir ve o yerin yerel saatini verir.
ˇ Aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların yerel saatleri aynı olmasına rağmen Güneş’in
doğma ve batma saatleri farklıdır. Bunun nedeni, Dünya ekseninin 23° 27’ eğik olmasıdır
(21 Mart ve 23 Eylül’de aynıdır).
ˇ Aynı boylam üzerinde yer alan noktaların yerel saatleri, öğle vakitleri ve Güneş’in tepe
noktasına gelme anları aynıdır.
ˇ Aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların enlem dereceleri aynı değilse başlangıç merid-
yenine olan uzaklıkları Dünya’nın şeklinden dolayı aynı olmaz.