Page 46 - 9_cografya_ogretmenin
P. 46

44                                                               DOĞAL SİSTEMLER

                Meridyenler

              ˇ Kutup noktalarını birleştiren ve paralelleri dik kes-
             tiği varsayılan yarım çemberlere meridyen, herhangi
             bir meridyen düzleminin başlangıç meridyeni düzlemi     İstanbul
             ile arasındaki açıya ise boylam denir.               29° Doğu
                                                                  Boylamı
              ˇ Başlangıç  meridyeninin  İngiltere’nin  Londra  kenti                Başlangıç Meridyeni  Ekvator
             yakınlarındaki Greenwich gözlemevi üzerinden geç-
             tiği kabul edilmektedir. Başlangıç meridyeni Dünya’yı
             doğu ve batı yarım küre olmak üzere 2’ye ayırır.

              ˇ 180’i doğuda 180’i batıda olmak üzere 360 meridyen yayı vardır.

              ˇ İki meridyen arası mesafe Ekvator’da 111 km’dir. Kutuplara gidildikçe Dünya’nın şeklinden
             dolayı bu mesafe daralır.            YAYINEVİ
              ˇ Bütün meridyenler kutupta birleşir.

              ˇ Bir meridyenin tam karşısından geçen meridyene anti meridyen denir. Meridyen ile anti
                                                                    o
             meridyen birbirini 180°’ye tamamlar. Yönleri terstir. Örneğin; 40 D meridyeninin anti me-
                      EDİTÖR
                                o
             ridyeni 180 - 40 = 140 B olur.
              ˇ İki meridyen arası zaman farkı 4 dakikadır.

              ˇ Bütün meridyenlerin boyları birbirine eşittir.
              ˇ Bir  meridyen  üzerindeki  tüm  noktaların  başlangıç  meridyenine  uzaklığının  açı  değeri  ve
             zaman farkı aynıdır. Fakat uzaklıkları farklıdır.


                  Boylamın Etkileri
              ˇ Boylam sadece yerel saatler üzerinde etkilidir. Bir noktanın sahip olduğu boylam değeri o
             noktanın yerel saatini etkiler.
              ˇ Bir yerde Güneş’in ufuktan en fazla yükseldiği an veya gölgenin en kısa olduğu an saat 12.00
             olarak kabul edilir ve o yerin yerel saatini verir.
              ˇ Aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların yerel saatleri aynı olmasına rağmen Güneş’in
             doğma ve batma saatleri farklıdır. Bunun nedeni, Dünya ekseninin 23° 27’ eğik olmasıdır
             (21 Mart ve 23 Eylül’de aynıdır).

              ˇ Aynı boylam üzerinde yer alan noktaların yerel saatleri, öğle vakitleri ve Güneş’in tepe
             noktasına gelme anları aynıdır.

              ˇ Aynı meridyen üzerinde bulunan noktaların enlem dereceleri aynı değilse başlangıç merid-
             yenine olan uzaklıkları Dünya’nın şeklinden dolayı aynı olmaz.
   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50   51