Page 130 - 9_edebiyat_ogretmenin

BİYOGRAFİ / OTOBİYOGRAFİ 7. ÜNİTE 128

BİYOGRAFİ (YAŞAM ÖYKÜSÜ)

ˇ Edebiyat, kültür, sanat, siyaset, bilim, iş dünyası ve spor alanlarında eser ve çalışmalarıyla
ün yapmış kişilerin yaşam öyküsünü anlatan yazı türüne biyografi denir. Biyografi sözcüğü
YAYINEVİ
Fransızca kökenli olup “bio” (yaşam) ve “graphie” (yazı, çizgi) sözcüklerinin birleşmesinden
oluşmuştur. Bu sözcüğün Türk edebiyatındaki ilk karşılığı Tanzimat Dönemi’nde kullanılan
“tercüme-i hâl” (öz geçmiş) sözcüğüdür.

ˇ Biyografilerin yazılmasındaki amaç; tanınmış, belli bir alanda yararlı olmuş kişilerin çektik-
leri sıkıntıları, karşılaştıkları engelleri, başarıya nasıl ulaştıklarını anlatmaktır. Okuyucu
biyografilerden hareketle topluma örnek olan bu kişileri yakından tanıma imkânına kavuşur
ve bu insanların başarı öykülerinden etkilenerek kendi koşullarını en iyi biçimde değerlen-
dirme yolunu seçer.

ˇ Biyografiler de anı ve günlükler gibi sanata, edebiyata, tarihe ışık tutar. Anma ve kutlama
EDİTÖR
günlerinde, sanat gecelerinde bu tür yazılardan yararlanılır. Ayrıca, biyografiler; belli bir
dönemin olaylarını, toplumun yapısını ve sanatını da belgeler niteliktedir.

Biyografi türünün şekil ve içerik özellikleri şunlardır:

ˇ Yaşam hikâyesi anlatılacak olan kişi sıradan biri değil, topluma faydalı olmuş, toplum
tarafından tanınmış biri olmalıdır.

ˇ Biyografilerde en çok açıklayıcı anlatıma başvurulur. Konuya göre öyküleyici ve betimleyi-
ci anlatımlara da yer verilebilir.

ˇ Yaşam öyküsü yazılacak kişi hakkında iyi bir araştırma yapılmalı; kişiyle ilgili, yakın çevre-
sinden, yazılı kaynaklardan veya eğer yaşıyorsa doğrudan kendisinden bilgiler derlenme-
lidir. Elde edilen bilgiler karşılaştırılarak en doğru sonuca ulaşılmalıdır.

ˇ Anlatılacak kişi hakkında başkalarının yazmış olduğu yazılar ve biyografiler varsa bu
metinler bulunup okunmalıdır.

ˇ Biyografiler açık, yalın ve duru dille yazılır.

ˇ Anlatımda heyecan yoktur, daha çok öğreticilik amaçlandığı için ciddi bir üslup vardır.