Page 34 - 7_vip_Turkce_Konu

86 Fiiller (Eylemler)

Örnek Soru Çözüm
Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili eylemler- Nesne alabilen eylemler kılış bildirir. Seçenek-
den hangisi kılış (iş) bildirmektedir? lerde verilenlerden yalnızca “inceledi” eylemi
A) Komşumuzun torunu bir hayli büyümüştü. nesneyi bulduran “neyi, kimi” sorularından bi-
B) Babam sabahın ilk ışıklarıyla uyanırdı. rine cevap vermektedir.
C) Önündeki yazıyı uzun uzun inceledi. Cevap: C
D) Araba yan şeritte aniden durdu.

FIILLERDE KIP
Kip: Eylemin zamanını veya tasarısını bildiren eklere kip denir. Kipler ikiye ayrılır:
KIPLER

Bildirme (Haber) Kipleri Dilek (Tasarlama) Kipleri

Şart kipi (-sa)
~
~ Geçmiş zaman YAYINEVİ
1. Görülen (Bilinen/Belirli) geçmiş zaman (-dı) ~ İstek kipi (-a)
2. Anlatılan geçmiş zaman (-mış) ~ Gereklilik kipi (-malı)
~ Şimdiki zaman (-yor) ~ Emir kipi (-)
EDİTÖR
~ Gelecek zaman (-acak)
~ Geniş zaman (-r/-maz)

BILDIRME (HABER) KIPLERI
Eylemin zamanını bildiren kiplere haber (bil- 1. Geçmiş Zaman
dirme) kipleri denir.
Geçmiş zaman kendi arasında ikiye ayrılır:
Dilimizde dört temel zaman vardır: a. Görülen (Bilinen/Belirli) Geçmiş Zaman (-dı)
1. Geçmiş zaman Fiil kök veya gövdesine gelerek görülen, şahit
2. Şimdiki zaman olunan ve bilinen geçmişe ait bir işin, oluşun
3. Gelecek zaman veya durumun hikâye edilmesini, haber veril-
4. Geniş zaman mesini sağlar. Görülen geçmiş zaman kip eki
“-dı/-di/-du/-dü/-tı/-ti/-tu/-tü”dür.

Kullanım Olumlu Çekimi Olumsuz Çekimi Olumlu Soru Çekimi Olumsuz Soru Çekimi
Fiiller gel- oku- ağla- gül-
1. teklik şahıs gel-di-m oku-ma-dı-m ağla-dı-m mı? gül-me-di-m mi?
2. teklik şahıs gel-di-n oku-ma-dı-n ağla-dı-n mı? gül-me-di-n mi?
3. teklik şahıs gel-di oku-ma-dı ağla-dı mı? gül-me-di mi?
1. çokluk şahıs gel-di-k oku-ma-dı-k ağla-dı-k mı? gül-me-di-k mi?
2. çokluk şahıs gel-di-niz oku-ma-dı-nız ağla-dı-nız mı? gül-me-di-niz mi?
3. çokluk şahıs gel-di-ler oku-ma-dı-lar ağla-dı-lar mı? gül-me-di-ler mi?