Page 9 - 7_vip_Turkce_Konu

Sözcükte ve Söz Öbeklerinde Anlam 7

~ Beşiktaş sırtlarına ağaç dikiyorlar.
X X… VIP NOT
~ Uçağın kanadı kuşa çarpmış. Bir sözcüğün mecaz anlamlı olabilmesi için

~ Derenin ağzında ördekler yüzüyordu. gerçek anlamla hiçbir anlam ilişkisinin kal-
maması gerekir. Deyimlerin ve atasözlerinin
~ Köprünün ayağı selde çöktü.
çoğu mecaz anlamlıdır. Mecaz özelliği kaza-
nan kelimeler genellikle soyut anlamlılık ni-
Verilen cümlelerde renkli yazılan sözcükler teliği kazanır.
temel anlamlarından tamamen kopmadan yeni ~ “Kendine yapılan haksızlıktan dolayı
anlamlar kazanmıştır. Dolayısıyla bu sözcükler kırıldığını söylü yor.” cümlesinde renkli
yan anlamlıdır. yazılan sözcüğün ilk anlamıyla düşündü-
ğümüzde bu özelliğini tamamen kaybet-
X X… VIP NOT tiğini ve “üzülmek, gücenmek” anlamına

Temel ve yan anlamın ikisine birden “gerçek gelerek soyut anlam kazandığını görü-
anlam” denir. Yani gerçek anlam hem temel yoruz.
anlamı hem de yan anlamı kapsar. YAYINEVİ
Örnek Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “boş” sözcüğü
MECAZ ANLAM gerçek anlamı dışında kullanılmamıştır?
EDİTÖR
Bir sözcüğün gerçek anlamından bütünüyle A) Sıranın gözü boştu.
uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam B) Bunlar boş vaatler.
denir. Başka bir deyişle bir kelimenin, gerçek
anlamı dışında, başka bir kelimenin yerine kul- C) Senin gibi boş birini hiç görmedim.
lanılması sonucu ortaya çıkan anlamdır. Mecaz D) Onun sözlerine boş yakalandım.
anlamda anlatımı renklendirmek ve kuvvetlen- Çözüm
dirmek esastır.
A seçeneğinde “boş” kelimesi “içinde hiçbir şey
bulunmayan” anlamına gelecek şekilde, gerçek
Örnek anlamda kullanılmıştır.
Cevap: A
~ İşsizlik sorunu hükümeti terletecek.
Örnek Soru
~ Doktora boş gözlerle bakıyordu.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecazlı bir
~ Orada bizi çok sıcak karşıladılar. söyleyiş yoktur?
~ Bu söze gençlerden biri ince bir karşılık A) Adamın hedefi, benden para sızdırmaktı.
verdi. B) Geniş bir insan olmanız hepimizi sevindirdi.

Yukarıdaki cümlelerde renkli yazılan sözcük- C) Bahçedeki ağaçların bütün dallarını tek
ler gerçek anlamlarını kaybedip mecaz anlam tek kestik.
kazanmıştır. D) İçimde yeni umutların filizlenmesi beni he-
yecanlandırıyor.