Page 45 - 8_Fen_Bilimleri_Konu

Basit Makineler 113

Bunu açıklayacak olursak;
1.
1. Yerde bulunan bir kutuyu belli bir yüksekliğe çıkarmak için kutu-
ya yukarı yönde bir kuvvet uygulamamız gerekir. Burada hem
uyguladığımız kuvvet hem de hareket yönümüz aynı olur. Yükü
yukarı kaldırmak ve hareket ettirmek oldukça zordur. Bir tahta
yardımı ile yolu biraz uzatarak daha az bir kuvvetle yükü yukarı
çıkarabiliriz. Burada hareketin ve kuvvetin yönünü belli bir açıyla F
değiştirmiş oluruz.
YAYINEVİ
α
2. Basit makine ile yükü yukarı doğru hareket ettirirken kuvveti
sağa doğru uygulamış oluruz. Hem uygulanan kuvvet daha küçük
2.
bir kuvvet olur hem de yoldan kaybımız olmaz.
F
Eğer 1. ve 2. durumları karşılaştıracak olursak; 1. durumda uygu-
lanan kuvvet 2. durumda uygulanan kuvvetten daha küçüktür. Çün-
kü basit makineler aynı anda kuvvetten ve yoldan kazanç sağlamaz.

Burada da kuvvetin yönü ile yükün yönü birbirine tamamen zıt-
tır. İşte kullanılan bu basit makineler kuvvetin yönünü değiştirdiği
için iş yapma kolaylığı sağlar. Fakat unutmayalım ki basit makineler
F
kullanıldığında yapılan işten veya harcanan enerjiden bir kazanç
sağlanmaz. Çünkü iş kuvvet ile bir cismin yer değiştirme miktarıdır.

BASİT MAKİNE TÜRLERİ

Makaralar EDİTÖR

c Makaraları tanımlayacak olursak oyuklu bir çember üzerinden geçiri-
len ip ile yükün hareket yönünü kuvvetin hareket yönüne zıtlaştıran
basit makinelerdir. Yaşamda en sık kullanılan yerlerden biri olan inşa-
at sektöründe inşaat malzemelerini metrelerce yükseklere taşımak
için kullanılan vinçler basit makinelerin günümüzdeki teknolojiye uyar-
lanmış halidir.

c Yukarıdan bakıldığında etrafından geçen ipin bir ucu cisme diğer ucu ise
kuvvet uygulanacak olan varlığa bağlıdır.
c Makara sistemlerinde uygulanan kuvvet oluşturulan düzeneklere göre
farklılık gösterir. Yani bazen daha küçük yükü kaldırırlar bazen ise yüke
eşit kuvvet gerekir. P F

c Bu durumda makaralar 2’ye ayrılır: