Page 16 - ayt_edebiyat_konsensus

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Test - 14
7. “Tag taga kavuşmas, kişi kişike kavuşur.” Yani “Dağ da- 10. Türk tarihi, toplum yaşamı, kültürel yapısı yönünden ay-
ğa kavuşmaz, insan insana kavuşur.” Bu örnekten an- dınlatıcı bilgilerle dolu olan ----, anı-söylev karışımı bir
laşılacağı üzere, İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatında türde yazılmıştır. 8. yüzyıla ait bu eser, Göktürk devle-
---- olarak adlandırılan sözlü ürünler bugünkü anlamda tinin resmi ağızdan yazılmış bir tarihi görünümündedir.
atasözüdür. Uzun gözlem ve deneyimlerin sonucunda Tarihte ilk kez Türk adıyla kurulan bu devlet, bozkır dev-
söylenmiş, gerçekleri yansıtan bu sözlerin bir kısmı gü- letlerinin belirgin özelliklerini taşır: Aynı soydan gelen
nümüzde atasözü olarak bilinip kullanılmaktadır. bütün boylarını “il” adıyla oluşturacak yapıda merkezi
otoriteye bağlanması, siyasal erkin hemen bütünüyle
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
orduya dayandırılması ve dolayısıyla da iktisadi gücün
gisi getirilmelidir?
bu orduyla sağlanması.
A)yuğ B) sav C) sagu
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han-
D) koşuk E) kam
gisi getirilmelidir?

A) Altun Yaruk
B) Sekiz Yükmek
C) Uygur Metinleri
8. Göktürk Kitabeleri ile ilgili olarak aşağıda verilen
bilgilerden hangisi yanlıştır? D) Orhun Kitabeleri
E) Yenisey Yazıtları
A) Hun hükümdarı Mete Han zamanında dikilmiştir. YAYINEVİ
B) İlk Türk alfabesi olan ve 38 harften oluşan Göktürk
alfabesiyle yazılmıştır.
C) Yazılar sağdan sola ve yukarıdan aşağıya doğru
yazılmıştır.
EDİTÖR
D) Tarih, coğrafya, edebiyat ve dil bilimine kaynak ola-
bilecek niteliktedir.
11.
E) Tarih, hatıra ve nutuk türünün ilk örneklerini oluştur-
maktadır. I. Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan adına
dikilmiş oldukları
II. İlk olarak Danimarkalı dil bilimci Vilhelm
Thomsen tarafından okunmuş oldukları
III. Türklerin İslamiyet’e geçiş döneminin özellik-
lerini yansıttıkları
9. I. 14 harfli Uygur alfabesiyle yazıldığı
II. Göktürk hükümdarları adına dikildiği IV. Tamamının şiir şeklinde yazıldığı
III. Buda ve Mani dininin esaslarını anlattığı
V. Türk dili ve edebiyatı açısından çok önemli
IV. Akıcı ve yalın bir üslup kullanıldığı belgeler niteliğinde oldukları
V. İçerisinde bazı hikâyelerin bulunduğu
Göktürk Kitabeleri’yle ilgili olarak yukarıdakilerden
Uygur metinleriyle ilgili olarak yukarıdakilerden hangileri söylenemez?
hangisi söylenemez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V D) III ve IV E) IV ve V

Destan: Toplumu derinden etkileyen olaylar (savaş, göç, kıtlık, doğal afetler) sonucun- İSLAMİYET’TEN ÖNCEKİ TÜRK DESTANLARI
da halk arasında kendiliğinden oluşan sözlü edebiyat ürünleridir. Tabii (Doğal) Des- Altay-Yakut destanı: Yaratılış Hun destanları: Oğuz Kağan, Attila
tanlar: Toplumun ortak malı olan ve birtakım olaylar sonucu kendiliğinden oluşan Saka destanları: Şu, Alp Er Tunga Göktürk destanları: Bozkurt, Ergenekon
destanlardır. Örnek: Oğuz Kağan Destanı Yapma (Yapay) Destanlar: Bir şairin,
toplumu etkileyen herhangi bir olayı yazmasıyla oluşan destanlardır. Örnek: Üç Şe- Uygur destanları: Türeyiş, Göç
hitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca) Yaratılış Destanı: Dünyanın nasıl yaratıldığını, insan ırklarının nasıl meydana gel-
Doğal Destanların Oluşum Evreleri: Doğal destanlar doğuş, yayılma ve derleme diğini Türklerin düşüncesine göre anlatan bir destandır. Altay–Yakut zamanında or-
(yazıya geçirme) evrelerinden oluşur. taya çıkmıştır.
Doğal Destanların Genel Özellikleri: Anonimdirler. Olağan ve olağanüstü olaylar iç içedir. Oğuz Kağan Destanı: M.Ö. 209-174 tarihleri arasında hükümdarlık yapmış olan
Genellikle manzumdurlar. Az olmakla beraber nazım-nesir karışık olan destanlar da vardır. Hun hükümdarı Mete Han’ın (Oğuz Kağan) kahramanlıklarını anlatan bir destandır.
32