Page 19 - 10-sinif-odn-biyoloji-22

¦ EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI § 1 10303

* Tüm canlılar yaşamlarının devamı için doğrudan ya da dolaylı olarak toprağa bağımlıdır.
* Toprak, bitkilerin kökleri ile tutunduğu ortam ve su, mineral gibi gereksinimlerini karşıladıkları
kaynaktır. Ayrıca birçok hayvana barınma olanağı sağlayan toprak, mikroorganizmalar için de
yaşama ortamıdır.

* Toprağın fiziksel özellikleri, tanecik yapısı, içerisindeki tuz ve mineral miktarı, içerdiği hava ve
diğer canlıların dağılımını etkiler.

N
NOTOT
y Ortanca bitkisi toprağın pH’ına göre farklı renklerde çiçek açar. Asidik topraklarda mavi,
nötr topraklarda krem ve beyaz, bazik topraklarda ise mor ve pembe çiçekler açar.

e. Su

* Sıcaklık ve ışık gibi su da canlılar üzerinde etkili olan abiyotik
faktörlerden biridir.
* Bir bölgedeki suyun miktarı ve mevsimlere göre dağılışı, bitkile-
rin yayılışı bakımından önemlidir.
* Bitkiler de su miktarına göre adaptasyonlar geliştirir. Bit-
kilerdeki kutikula tabakası su kaybını azaltmaya yöneliktir.
Yağışlı ve nemli alanlarda bitkilerin yaprak yüzeyi genişken
kurak bölgede yetişen çam ağaçlarının yaprak yüzeyi dardır.
* Enzimlerin çalışması için mutlaka ortamda su bulunması gere-
kir. Su olmadığı zaman tüm fizyolojik ve metabolik aktiviteler
olumsuz etkilenir.
* Su, fotosentez için de gereklidir.

* Çözücü özelliğe sahip olan su, minerallerin canlılara aktarılmasında yaşamı etkileyen önemli bir
maddedir.
NOTOT
N
y Ortamın pH derecesi canlıların yaşamsal faaliyetlerini etkiler.

y Örneğin; bir toprak pH’ındaki değişim bu bölgelerde yaşayan bitkileri ve bunlarla beslenen
diğer canlıları da etkilemektedir.

EKOSİSTEMDE OLUŞABİLECEK HERHANGİ BİR DEĞİŞİKLİĞİN SİSTEMDEKİ OLASI SONUÇLARI

* Her canlı türü için abiyotik faktörlerin alt ve üst sınırları vardır. Bu iki sınıra tolerans sınırı
denir. Tolerans sınırı arasında kalan aralığa ise tolerans (hoşgörü) aralığı denir.

* Bir canlının ortam koşullarındaki değişimlerden nasıl etkilendiğini tespit etmek için belirli bir
koşulun değişken olduğu ortamda yaşam aktivitesine bakılır. Buna o canlının performans eğrisi
denir. Performans eğrisi sıcaklık ve pH gibi abiyotik faktörlere göre çizilebilir.

EDİTÖR YAYINEVİ