Page 21 - 9-sinif-protokol-biyoloji-22

HÜCRE - HÜCRENİN KISIMLARI TEST - 2 73

Plastitler; kloroplast, kromoplast, lökoplast olmak üzere üç çeşittir. Sentrozom: Hayvan hücrelerinde ve ilkel yapılı bitki hücrelerinde
bulunan zarsız organeldir. Sentriyol denilen birbirine dik iki silindi-
Kloroplast: Çift katlı zara sahiptir. Kendisine ait DNA, RNA ve rik cisimden oluşur. Hücre bölünmesinde görevlidir.
ribozomları bulunur. Kloroplast bitkilerin yapraklarında, genç dal-
larında ve olgunlaşmamış sebze meyvelerde bulunur. Koful: Hücre zarı, çekirdek zarı, lizozom, endoplazmik retikulum
veya golgiden oluşan, tek katlı zara sahip içi sıvı dolu kesedir.
İç kısmında tilakoit adı verilen disk şeklinde yassı kesecikler Hücrenin madde alışverişinde, beslenmesinde, sindiriminde ve
halinde bir zar sistemi vardır. Tilakoitler granum adı verilen yapıda boşaltımında görev alır.
bulunur. Granumlar arasını dolduran renksiz sıvı ya stroma denir. Peroksizomlar: Tek katlı zarla çevrili, bitki ve hayvan hücrelerinde
Kloroplastın görevi güneş ışığını soğurarak kimyasal enerjiye bulunan, zehirli maddelerin yok edilmesinde görevli olan organellerdir.
dönüştürüp oksijen ve organik madde üretmektir. Kloroplast
içinde ATP üretilir. Hücre İskeleti
Hücrenin şeklinin oluşmasında, organellerin yer değiştirmesinde,
Kromoplast: Yeşilin dışında diğer renkleri veren pigmentleri taşır. kromozomların yer değiştirmesi ve hareketinde hücre iskeleti rol
Lökoplast: Bitkilerin köklerinde, tohumda ve patates gibi gövde- oynamaktadır. Mikrofilament, arafilament ve mikrotübül olmak
lerinde bulunur. üzere üç yapıdan oluşur.
Mikrofilament: Tüm ökaryotların sitoplazmasında bulunan en
Endoplazmik Retikulum: Çekirdek ile hücre zarı arasındaki bağ-
lantıyı sağlayan kanalcıklar sistemidir Hücre içi madde iletimini ince filamentlerdir. Hücre kasılmasında, hücre boğumlanmasında,
sağlamak, hücreye desteklik sağlamak, hücre çekirdeğinin belli bir amipsi harekette ve hücrenin şekil değiştirmesinde etkilidir.
bölgede sabit kalmasını sağlamak, asidik bazik tepkimelerin bir- Arafilament: Hücrenin iç yapısının sabitlenmesinde görev yapar.
birinden ayrılmasını sağlamak, kalsiyum gibi maddeleri depolamak Tırnak, tüy, balık pulu, boynuz gibi yapıların oluşumunda görev alır.
E.R'nin görevlerindendir. Mikrotübül : Tübülin proteininden oluşur. Sil, kamçı sentriyol olu-

şumunu sağlar. Hücre bölünmesinde kromozomları kutuplara çeker.
Ribozom: Tüm prokaryot ve ökaryot hücrelerde bulunan, protein
sentezinden sorumlu olan, zarsız organeldir. Protein ve rRNA dan Çekirdek
yapılmıştır. Küçük ve büyük alt birimlerden oluşur. Çok sayıda Hücrenin yönetim ve kalıtım merkezidir. Prokaryotlarda bulunmaz,
ribozomun oluşturduğu gruba polizom denir. bu canlılarda kalıtım maddesi sitoplazmaya dağılmış halde bulunur.

Golgi Cisimciği: Üst üste dizilmiş, uçları şişkin ve yassı keselerden Çekirdeğin yapısında, çekirdek zarı, çekirdek plazması, çekirdekçik
oluşmuştur. Salgı maddeleri üretir ve paketler. Ayrıca glikopro- ve kromatin iplikler bulunur. Çekirdek zarı çift katlıdır. Çekirdek-
tein, glikolipit ve lipoproteinler golgi tarafından sentezlenir. teki DNA proteinler ile beraber kromatin denilen yapıyı oluşturur.
Çekirdekçiğin yapısında ise rRNA ve protein bulunur. Kromatinler
Lizozom: İçerisinde bol miktarda hidroliz enzimi bulunur. Hücre- hücre bölünmesi sırasında yoğunlaşarak kromozomları oluşturur.
nin fagositoz veya pinositozla aldığı besinleri sindirir. Lizozomlar,
hayvan hücrelerinde bulunurken gelişmiş bitki ve mantar hücrele- Kromozomla ilgili olarak: Her canlı belli bir sayıda kromozoma
rinde bulunmaz. Lizozomların kontrolsüz bir şekilde hücre içeriğini sahiptir. Kromozom sayısı canlının gelişmişliği ile ilgili değildir. Farklı
parçalanmasına otoliz denir. canlılarda kromozom sayısı aynı olabilir. Aynı türün farklı canlıla-
rında kromozom sayısı aynıdır.

1. Bir bitki hücresinin; 2. Hücrelerde gerçekleşen;
I. Kloroplastında üretilen besin, I. Hücre çeperi sentezleme,
II. Kloroplastında üretilen oksijen, II. Aydınlık ortamda besin üretebilme,
III. Kalıtım maddesini bir zarla çevrili (çekirdek)
III. Kloroplast içindeki ribozomda üretilen protein
olarak bulundurma,
moleküllerinden hangileri aynı hücrenin mito- IV. O ’li solunum yapabilme
kondrisi tarafından doğrudan veya dolaylı yolla 2
kullanılabilir? faaliyetlerden hangileri canlının prokaryot veya
ökaryot olduğu hakkında kesin bilgi verir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

DATA YAYINLARI