Page 11 - 9-sinif-protokol-fizik-22
P. 11

DAYANIKLILIK                                                   TEST - 3                31


                            DAYANIKLILIK                                      Dikdörtgen
           ●   Maddeler doğada katı, sıvı, gaz halinde bulunur.         Küp     Prizma   Silindir  Küre
           ●   Katıları oluşturan tanecikler arasında boşluk yoktur. Bu yüz-
             den katı molekülleri titreşim hareketi yapar ancak öteleme     a a      cc              r
             hareketi yapamaz.                              Geometrik      a               h
           ●   Katılar belirli bir şekle ve hacme sahiptir. Bundan dolayı şekil   Cisimler  a  b  r
             değişikliğine karşı direnç gösterir. Katıların gösterdiği bu       a
             dirence dayanıklılık denir.                                 2                   2        2
                                                            Kesit Alanı  a      a . b    π . r    π . r
           Aslında dayanıklılık; katı cismin üzerine uygulanan kuvvete, esnek-  3          2      4   3
           liği bozulmadan (kırılmadan, parçalanmadan, kopmadan) ne kadar   Hacim  a  a . b . c  π . r . h  3  π . r
           dayanabileceğidir.                                            1        1        1        3
                                                            Dayanıklılık
           Cisimlerin dayanıklıkları hesaplanırken;                      a        c        h       4r
                     Kesit Alanı
           Dayanıklılık ∝     oranı göz önünde bulundurulmalıdır.  Cismin boyutları büyüdüğünde dayanıklılığı azalır. Boyut iki katına
                       Kuvvet
                                                           çıkarıldığında dayanıklılık yarıya düşer. Küp şeklindeki bir cisimde
           Cisimlerin kendi ağırlıklarına karşı gösterdiği dayanıklılık;
                                                           boyut artışına bağlı olarak dayanıklılık değişimi aşağıdaki tabloda
                     Kesit Alanı   Kesit alanı             gösterilmiştir.
           Dayanıklılık ∝     →           olacaktır.
                        m.g        d.v.g
                                                                            Kenar   Kesit
           Dayanıklılık cismin; Yapıldığı maddenin cinsine, Şekline ve boyutuna,          Hacim Dayanıklılık
                                                                           Uzunluğu  Alanı
           Sıcaklığına bağlı olarak değişir.
           ●   Yer çekimi ivmesinin (g) sabit tutulduğu durumda, özkütlesi   a
                                                                             a       S     V       D
             her yerinde aynı olan bir cisim için;                   a
                                                                a
                     Kesit Alanı
           Dayanıklılık ∝     bağıntısı ile hesaplanır.
                       Hacim
           Kesit Alanı                                                2a                           D
                    oranı arttıkça cismin dayanıklılığı da artar.            2a      4S    8V
             Hacim                                                                                 2
           Bazı geometrik cisimlerin kesit alanı, hacim ve dayanıklıklarının   2a  2a
           hesaplanması için gerekli bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.



           1.                                              2.         Dayanıklılık
                                S
                                 3
                                                 4a
                                          S                                Y       Z
                                            2
                           S
                            1
                                            6a                                 X
                           10a
                                                                                          Kesit Alanı
              Boyutları şekildeki gibi olan dikdörtgenler prizması
              şeklindeki katı cisim yatay bir zemine, S , S  ve   X, Y ve Z cisimlerinin dayanıklılık - kesit alanı gra-
                                                     2
                                                 1
              S  yüzey alanları temas edecek şekilde ayrı ayrı   fikleri şekilde verilmiştir.
               3
              bırakılıyor.
                                                               Bu cisimlerin hacimleri V , V  ve V  olduğuna
              Cismin kendi ağırlığına karşı dayanıklılığı sıra-                       X  Y     Z
              sıyla D , D  ve D  olduğuna göre bunlar arasın-  göre bunlar arasındaki ilişki nedir?
                       2
                    1
                            3
              daki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?   A) V  > V  > V           B) V  > V  > V
                                                                                                     Z
                                                                  X
                                                                       Z
                                                                                            X
                                                                                                Y
                                                                           Y
              A) D  > D  > D           B) D  > D  > D          C) V  > V  > V           D) V  > V  > V
                  3
                          2
                                           1
                                               2
                      1
                                                    3
              C) D  > D  > D 3         D) D  > D  > D              Y   X   Z                Y   Z    X
                      1
                                           3
                                                2
                                                    1
                  2
                                                                           X
                                                                       Y
                                                                  Z
              E) D  > D  > D                                   E) V  > V  > V
                  1
                      3
                          2
                                        DATA YAYINLARI
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16