Page 26 - İCRA MÜDÜR VE MÜDÜR YARDIMCILIĞI TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

464 3065 SAYILI KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU
su değildir ancak bu ilişkiden doğan ödevleri yükümlü adına görmüş harcama vergisi uygulaması olduğunu kabul etmek
idareye karşı yerine getirmek zorundadır. gerekir. Katma değer vergisine geçilmesi son yarım yüz yılın
belki de en önemli vergicilik olayıdır. Tüm dünyada en hızlı
Yükümlülük gibi vergi sorumluluğu mutlak olarak kanunla yayılan vergi olma özelliğine sahiptir.
belirlenir. Vergi sorumluluğu uygulamada genellikle iki du-
rumda ortaya çıkar. Bunlar: Katma değer vergisi iktisadi işletme çerçevesinde tüm mal
ve hizmetleri ve sektörleri kavrayan yapısı ile yayılı ve taraf-
- Kanuni Temsil, sız bir vergidir.

- Vergi Tevkifatı-Kesme (Stopaj). Bilindiği gibi muamele vergisi, üretim-tüketim zinciri içinde
yer alan satış, bir hizmetin görülmesi, devir ve teslim şek-
Vergi sorumlusu vergi borcunu yükümlünün malvarlığından
öder. Vergisel ödevlerin yerine getirilmesinde bir kayıp veya lindeki ekonomik işlemleri konu eder. Bu vergiye değinilen
vergi cezası gerektiren bir durum ortaya çıkmış ise bu yü- zincirin bir halkasından alınıyorsa toplu muamele vergisi,
kümlüye ait olur. her aşamasından tahsil ediliyorsa yayılı muamele vergisi de-
nilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nda‘mal teslim
eden veya hizmet ifa eden kişi’ olarak tanımlanan mükellef Doğru cevap C seçeneğidir.
kanuni mükelleftir. Çözüm 19: Katma Değer Vergisi Kanunun 37. maddesinde

Doğru cevap A seçeneğidir. ‘Aksine hüküm bulunmadıkça mükellefler gerçek usulde ver-
gilendirilirler.’ hükmü yer almaktadır.
Çözüm 17: Kanuni Yükümlü: Yasalarda vergi yükümlüsü
olarak belirlenen kişidir. Yasal yükümlüler vergi yükünü her KDV, 1985 yılında gider vergilerinde yaşanan mevcut karma-
zaman kendileri taşımazlar. Yasal yükümlü vergi yükünü baş- şıklığı giderebilmek adına gelmiş önemli bir yayılı muamele
kalarına yansıtma mekanizması vasıtasıyla aktarabilir, bu du- vergisidir. Mal ve hizmetler üzerinden alınan KDV ile, gelir
rumu piyasanın koşulları belirler. üzerinden alınan vergiler için de gerçek bir denetim sağ-
lanmaktadır. KDV, özellikle belge sistemi üzerinde sağladı-
Yansıma: Piyasa koşullarından yararlanarak, ödenmek zo- ğı güvenlik müessesesiyle önemli bir misyon kazanmış bir
runda kalınan verginin başkalarına aktarılması durumudur. vergi türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Uzun yıllardır uy-
gulanmakta olan KDV sisteminde önemli bir değişiklik yapıl-
Fiili Yükümlü: Vergi yükünü gerçekte taşıyanlardır. Yansıma mamıştır. Ancak 2018 yılında gündeme gelen değişiklik ile
neticesinde vergi yüküne fiilen katlanmak zorunda olan kişi KDV’de hasılat esaslı vergilendirme usulü gündeme gelmiş-
olarak tanımlanır. tir. Burada amaç küçük ve orta ölçekli işletmelerin vergiye
uyumunu sağlayabilmek, finansman yükünü minimize ede-
Örneğin, gümrük vergisini dışarıdan aldığı malı gümrüğe ge- bilmektir. Nihai hedef, belirlenen mükellef grupları için daha
tiren ithalatçı öder. Yasaya göre mal ithal eden gümrük kolay bir vergi hesaplama yöntemine geçilmesi ile birlikte
vergisi yükümlüsüdür. İthalatçı malın fiyatını belirlerken mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunun sağlanmasıdır. An-
gümrük vergisini de fiyatın üstüne ekler. Bu suretle ödediği cak, bu usulün yürürlüğe konulması ile uygulanacak diğer
vergiyi alıcılara yansıtmış olur. Tüketici malı alınca gümrük sektör ve oranların halen netleşmemesi çeşitli eleştirileri
vergisini de yüklenmiş olur. KDV kanununa göre vergi yü- gündeme getirmektedir.
kümlüsü satıcıdır. Satıcı KDV’yi sattığı malın fiyatı üzerine
ekler. KDV’yi tüketicilere yansıtır. KDV’yi tüketici ödemiş ola- Doğru cevap D seçeneğidir.
cağı için fiili yükümlüdür.
Çözüm 20: KDV uygulamasında bazı istisnalar haricinde-
Yasal yükümlü ile fiili yükümlü arasındaki aşamalarda vergi ki ana mükellef grubu, KDV’ye tabi mal tesliminde ve/veya
yükünü aktaran diğer tüm kişilere ise genel olarak Aracı Yü- hizmet ifasında bulunanlardır. Fakat KDV mükellefi olmak bu
kümlü adı verilir. verginin nihai yüklenicisi olmak anlamında değildir. KDV’nin
nihai yüklenicisi yani asıl mükellefi nihai tüketici durumunda
Doğru cevap B seçeneğidir.
bulunan kişi ve kuruluşlardır. Bu açıklamalardan görüleceği
Çözüm 18: Katma değer vergisi muamele vergilerinin en üzere KDV mükellefi Maliye’nin tahsildarlık görevini yerine
gelişmiş şeklidir. Üretim, dağıtım ve hizmet sektörleri her getirmektedir. Alıcıdan tahsil ettiği verginin emanetçisi du-
safhada vergiye tabi tutulmakta, ancak sistemin bünyesi rumundadır.
içindeki indirim mekanizması vasıtasıyla işletme girdileri
için ödenen vergi indirilmek suretiyle, yalnızca o safhada Doğru cevap D seçeneğidir.
eklenen değer vergilendirilmiş olmaktadır. Sistemin özelliği
dolayısıyla, vergi yükü, değiştirme safhalarının sayısına göre
kümülatif bir şekilde artmamakta üstelik her safhada vergi
alındığından, vergi nispetlerini yüksek tutma zorunluluğu da
bulunmamaktadır.

Katma değer vergisinin, tarihsel süreçte harcama vergileri
uygulamalarında edinilen ciddi tecrübenin sonucunda kabul