Page 34 - 10-sinif-cografya-odn

90 BEŞERİ SİSTEMLER
NÜFUS DAĞILIŞINI ETKILEYEN BEŞERI ETMENLER
Tarım: Sanayi Devrimi’ne kadar en önemli ekonomik etkinlik tarımdı. Tarıma elverişli
alanlar sık nüfuslu yerlerdi. Günümüzde de tarıma elverişli alanlarda nüfus fazladır.

Sanayi: Dünya nüfusunun önemli bir kısmı sanayi merkezlerinin olduğu yerlerde top-
lanmıştır. Batı Avrupa, Doğu Asya ve Kuzey Amerika’nın doğusu sık nüfusludur.
Madencilik: Bir bölgede maden çıkarılması ve o madeni işleyecek olacak fabrikanın
kurulması o yerin nüfusunu arttırır. Örneğin; Ruhr Bölgesi’nde kömür yataklarının işlen-
mesiyle ve burada demir-çelik fabrikası kurulduktan sonra nüfus hızla artmıştır.
EDİTÖR YAYINEVİ
Turizm: Turizme elverişli yerlerde yılın belirli dönemlerinde nüfus artmaktadır. Yunanis-
tan, Fransa, Türkiye ve İspanya yaz döneminde nüfusu artan ülkelerdir.
Ulaşım: Ulaşımın geliştiği yerlerde nüfus fazla, gelişmediği yerlerde nüfus azdır.
Göç: Ülkemizden yurt dışına yapılan göçler nüfusu azaltmakta, yurt dışından ülkemize
yapılan göçler ise nüfusumuzu arttırmaktadır. İç göç ülke içindeki nüfus dağılışında
dengesizliklere neden olmaktadır.
ˇ Dünya nüfusunun yarısından fazlası Asya kıtasında görülür.Asya’dan sonra en faz-
la nüfus Afrika kıtasındadır. Amerika kıtasının batı kesimi dağlık ve kurak alanların
geniş yer kapladığı bir alan olduğu için seyrek nüfuslanmıştır. Brezilya ve ABD bu
kıtanın en kalabalık ülkeleridir.
ˇ Avrupa kıtasında nüfusun büyük bir kısmı batıda toplanmıştır. Okyanusya kıtasında
nüfus daha çok doğu, güney ve kuzeyde toplanmıştır. Kıtada geniş çöllerin yer kap-
ladığı batı kesiminde nüfus azdır. Antarktika kıtası buzullarla kaplı olduğu için burada
yerleşik hayat yoktur.
NÜFUS YOĞUNLUĞU
ˇ Sınırları belirlenmiş bir bölgede yaşayan insan sayısı ile o bölgenin yüz ölçümü arasın-
daki ilişkiyi ifade eder.Belli bir alanda yaşayan insan sayısının o alanın yüz ölçümüne
bölünmesine nüfus yoğunluğu denir. Aritmetik nüfus yoğunluğunu bulmak için aşağıda-
ki formül kullanılmaktadır.
Toplam Nüfus
ˇ Aritmetik Nüfus Yoğunluğu =
Toplam Yüz Ölçümü
ˇ Nüfus yoğunluğu en fazla olan kıta Asya, en az olan kıta ise Okyanusya’dır. Güneydoğu
Asya ve Avrupa ülkelerinde nüfus yoğunluğu fazladır. Afrika kıtasında da nüfus yoğun-
luğu fazladır. Avrupa ve Amerika’nın nüfus yoğunlukları birbirine yakındır.
NÜFUS PİRAMİTLERİ
ˇ Nüfus piramitlerinde yaş grupları, cinsiyete göre dağılım işlenmektedir. Nüfus piramit-
leri bir ülkenin ekonomik olarak gelişmiş olup olmadığı hakkında bilgi verir. Nüfus pira-
mitleri beş ana gruba ayrılmaktadır.
Erkek Kadın
80+
ÜÇGEN ŞEKLINDEKI PIRAMITLER 75-79
70-74
65-69
ˇ Doğum - ölüm oranları yüksektir. 60-64
55-59
ˇ Ortalama yaşam süresi kısadır. Gelişmemiş 50-54
45-49
40-44
ülke özelliğini yansıtır. Çocuk nüfusun top- 35-39
30-34
lam nüfus içindeki payı çok yüksektir. Yaşlı 25-29
20-24
nüfusun payı çok azdır. Hindistan, Pakistan, 15-19
10-14
Mısır, Afganistan ve Kenya gibi ülkeler bu pi- 5-9
0-4
5
0
5
ramide sahiptir. 6 Nüfus (%) 4 3 2 1 Yaş grupları 0 1 2 3 4 Nüfus (%) 6