Page 21 - T.C. Sağlık Bakanlığı ÜDS Çocuk Gelişimcisi Konu Anlatımlı

ÇOCUKLARDA DAVRANIŞ 15.

YÖNETIMI ÜNİTE

DATA YAYINLARI

Ý Önceki deneyimler, yani öğrenme olmaksızın ger-
İNSAN DAVRANIŞI çekleşen her davranış içgüdüseldir ve bu yüzden
doğuştan gelen biyolojik etmenleri ifade eder.
1. Davranışın Tanımı ve Temel Özellikleri Ɖ 2.2. Refleks Davranışlar
Ý Refleksler, canlılarda sinir sistemi aracılığıyla ger-
Ɖ Davranış, canlıların çevresel veya içsel uyaranlara çekleşen ani ve otomatik tepkilerdir.
karşı gösterdikleri bilişsel, duyuşsal ve psikomotor Ý Uyarı, beyne ulaşmadan omurilik aracılığıyla hızlı
tepkilerin bütünüdür.
bir şekilde yanıt verir.
Ɖ Bu üç boyut (bilişsel, duyuşsal, psikomotor) etkileşim Ý Bu tür davranışlar doğuştan gelir ve hayatta kalma
halindedir ve davranışın temelini oluşturur.
açısından kritik öneme sahiptir (örneğin; göz
Ɖ Cansız varlıklar davranış sergileyemezken, bitkiler- kırpma, diz kapağı refleksi).
deki tepkiler davranış olarak değerlendirilip değerlen- Ý Refleks: Canlılarda etkiye karşı oluşan ani ve
dirilmeyeceği tartışmalıdır. değişmez tepkilerdir. Sinir sistemi olan tüm canlı-

Ɖ Bazı filozoflar, davranışın var olabilmesi için canlının larda refleksler bulunur.
etkin ve istemli olarak bu davranışa katılması gerek- Ý Bu davranış tipinde uyarı beyne iletilmeden tepki
tiğini öne sürmüş, bazı otomatik tepkileri bu tanımın oluşur.
dışında tutmuştur.
Ɖ 2.3. Edinilmiş Davranışlar
Ɖ Gelişmiş canlılarda davranışın merkezi beyindir ve Ý Edinilmiş davranışlar, bireyin çevresiyle olan etki-
davranış sinir sistemi ile kontrol edilir.
leşimleri sonucu öğrenme yoluyla kazandığı dav-
Ɖ Davranış, psikolojik anlamda canlıların dış dünyaya ranışlardır.
karşı gösterdikleri her türlü bilişsel, duyuşsal ve psi- Ý İzleme, şartlanma ve deneme-yanılma gibi
komotor tepkilerin genel adıdır. öğrenme yollarıyla kazanılır.
Ɖ Söz konusu bilişsel, duyuşsal ve psikomotor boyutlar Ý Bu tür davranışlar bireysel ve toplumsal yaşama
birbiri ile etkileşim halindedir. Bunun sonucunda dav- uyumu kolaylaştırır.
ranış ortaya çıkar.
Ý Edinilen davranış: Bir etkileşim sonunda canlının
Ɖ Gelişmiş canlılarda davranış merkezi beyindir. yeni davranış biçimleri edinmesidir.
Ý İzleme yoluyla öğrenme, şartlanma yoluyla
2. Davranış Türleri öğrenme ve deneme-yanılma yoluyla öğrenme bir
öğrenme ve davranış edinme yolu olabilir.
Ɖ 2.1. İçgüdüsel Davranışlar
Ý İçgüdüsel davranışlar, türün genetik yapısıyla taşı- Örnek Soru
nan ve doğuştan gelen davranışlardır. Öğrenme Aşağıdakilerden hangisi, canlılarda sinir sistemi aracılığıy-
olmaksızın, geçmiş deneyime gerek kalmaksızın la gerçekleşen ani ve otomatik tepkilere verilen addır?
sergilenir. A) İçgüdüsel davranışlar
Ý Örnek olarak örümceğin ağ yapması, kuşların göç
etmesi veya bebeğin doğumdan sonra annenin B) Refleks davranışlar
memesini emmesi verilebilir. C) Edinilmiş davranışlar
Ý Bu davranışlar karmaşık yapılar içerebilir ve birçok D) Öğrenilmiş davranışlar
alt davranışın birleşiminden oluşabilir. E) Türe özgü davranışlar
Ý İçgüdü (doğuştan gelen davranış); Organizmayı Cevap B
türe özgü bir davranışa sürükleyen amaçlardır.
Ý Canlının belirli bir davranışa olan doğuştan gelen 3. Davranışın Gözlenmesi, Boyutları ve
eğilimidir. Karmaşık bir yapıya sahiptir ve seri dav- Etkileri
ranışlar bütünüdür. Ɖ Davranış, bireyin yaptığı ve söylediği her şeyi kapsar.
Ý İçgüdüsel davranışlar türe özgüdür (örümceğin ağ Ancak bu eylemler kalıcı ve sabit değil, durumsaldır.
yapması, kuşların göç etmesi, bebeklerin doğar Ɖ Örneğin bir kişi korktuğunda farklı, öfkelendiğinde
doğmaz annesinin memesini emmesi). farklı davranışlar sergileyebilir.