Page 34 - 8_vip_fen_konu

116 BASİT MAKİNELER
KALDIRAÇLAR
Destek noktasına sahip, sabit bir nokta etrafında dönebilen, düz bir çubuktan oluşan basit
makinelere denir. Günlük yaşamda çok sık kullandığımız gazoz açacakları, fındık-ceviz
kıracakları, makas, pense, cımbız, maşa… vb. aletler kaldıraç türlerine örnek verilebilir.

F P

tirmez.EDİTÖR YAYINEVİ

c Şekildeki gibi bir görünüme sahip olan kaldıraçlarda kuvvet kazancı desteğin, kuvvetin
ve yükün konumuna göre değişebilir.
c Bunun için önemli olan doğru kaldıracı kullanmaktır. Kaldıraç sisteminde, çubuğun etra-
fında dönebildiği noktaya destek noktası denir. Kaldıraçlarda bu destek noktasına göre
2'ye ayrılır:
a) Tek taraflı kaldıraçlar: Destek noktası uçta olan kaldıraçlara denir.

F P P F

c El arabası, delgeçli zımba, gazoz açacağı, ceviz kıracağı ve menteşeli kapılar yükü
kuvvet ile destek arasında olan kaldıraçlara örnektir. Destek
Yük Kuvvet
c Bu tip kaldıraçlarda kuvvet kolu yük kolundan büyük olduğu
için her zaman kuvvetten kazanç, yoldan ise kayıp vardır.
Uygulanan kuvvetin yönünü değiştirmez.
c Kuvvetin, destek ile yük arasında olduğu kaldıraçlara
örnek olarak; cımbız, tenis raketi, maşa, kürek veri-
lebilir. Bu tip kaldıraçlarda kuvvet kolu yük kolundan
küçük olduğu için her zaman kuvvetten kayıp yoldan Yük Kuvvet Destek
ise kazanç vardır. Uygulanan kuvvetin yönünü değiş-

b) Çift taraflı kaldıraçlar: Destek noktası ortada olan kaldıraçlara denir. Kuvvetin yönünü
değiştirebilir.
Kuvvet
F P

Yük
Destek
Kuvvet noktası

c Kerpeten, pense, makas, tahterevalli, eşit kollu terazi, kriko vb. örnek verilebilir.