Page 9 - 8_vip_inkilap_konu

BIR KAHRAMAN DOĞUYOR 7
• Bu dönemde her ne kadar Jön Türkler • Birinci Dünya Savaşı sırasında halife-
güçlerini kaybetseler de onların fikir- nin cihat çağrısına rağmen Müslüman
lerinden etkilenen bazı aydınlar İttihat Arapların İngilizlerle iş birliği yapması
ve Terakki adıyla bir cemiyet kurmuş- ile İslamcılık fikir akımı önemini kaybet-
lardır. (1889) miştir.
• Zamanla güçlenen bu cemiyet II. Ab- TÜRKÇÜLÜK (TURANCILIK)
dülhamit’e baskıyı arttırdılar. Baskıla- • Bütün dünyadaki Türkleri tek çatı altında
rına daha fazla direnemeyen II. Abdül-
hamit 30 yıl aradan sonra Mebusan toplamayı amaçlamıştır.
EDİTÖR YAYINEVİ
Meclisini yeniden açtı. (1908) Böylece • Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul,
II. Meşrutiyet Dönemi başladı. Yusuf Akçura, İsmail Gaspıralı, Ömer
Seyfettin ve Mehmet Emin Resûlzâde
DÜŞÜNCE AKIMLARI Türkçülük akımının temsilcilerindendir.
XX. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’ni • Türkçülük fikir akımı, yeni Türk devleti-
dağılmaktan kurtarmak amacıyla gerek nin ve Mustafa Kemal’in ortaya koyduğu
aydınlar gerekse yönetim tarafından bazı milliyetçilik akımının oluşmasında etkili
fikir akımları ortaya atıldı. Özellikle yabancı olmuştur.
devletler Osmanlı ülkesindeki azınlıkların
devlet otoritesine karşı isyan etmelerine ve BATICILIK
iç barışın bozulmasına neden oldular. Bu • Batı’ nın örnek alınarak yeniliklerin ya-
duruma son vermek isteyen Osmanlı ay- pılması amaçlanmıştır.
dınları tarafından önce Osmanlıcılık daha • Tevfik Fikret, Abdullah Cevdet ve Celal
sonra İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık gibi
fikir akımları ortaya atıldı. Nuri Batıcılık fikir akımının temsilcilerin-
dendir.
OSMANLICILIK • Batıcılık fikir akımı, Batı’nın sadece bi-
• Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesi din, lim ve tekniğinin alınması gerektiğini sa-
dil ve ırk ayrımı yapmadan bir arada tu- vunmuştur. Batıcılık kurulacak olan yeni
tup, Osmanlı toplumunu oluşturup, top- Türk devletinin temel taşlarından biridir.
lumsal eşitliği sağlamayı amaçlamıştır.
• Genç Osmanlılar ya da Jön Türkler ola-
rak da bilinen Namık Kemal, Ziya Paşa BALKANLARDA SOSYAL VE KÜLTÜREL
YAPI
ve Mithat Paşa Osmanlıcılık fikir akımı-
nın temsilcileridir. • Mustafa Kemal’in doğup büyüdüğü Se-
• Fransız İhtilali’nden sonra yayılan mil- lanik; gerek yurt içi gerekse yurt dışı
liyetçilik akımının etkisiyle ayaklanan ticaret hacminin geniş olduğu ve bu ne-
Balkan milletlerinin isyan edip Osmanlı denle yoğun göç de alan bir Makedonya
Devleti’nden ayrılmasıyla Osmanlıcılık şehriydi.
fikri geçerliliğini yitirmiştir. • Bölgede XX. yüzyılın başlarına kadar
ISLAMCILIK (ÜMMETÇILIK) en fazla nüfus Türklere aitti.
• Selanik’te Türklerden başka Rumlar,
• Fransız İhtilali’ nin etkisini azaltmayı, İs-
lam toplumlarının Osmanlı Devleti’nden Bulgarlar, Sırplar, Boşnak, Arnavutlar,
ayrılmalarını önlemeyi ve Müslümanları Yahudiler ve Ermeniler de yaşamlarını
tek çatı altında toplamayı amaçlamıştır. sürdürmekteydi.
• Süleyman Nazif, Mehmet Akif Ersoy, İs- • Bu çok uluslu yapı Selanik’i farklı dil,
kipli Atıf Hoca, Ahmet Hamdi Akseki ve din, gelenek ve göreneğin bir arada bu-
İzmirli İsmail Hakkı ümmetçilik fikir akı- lunduğu kültür zenginliğin yaşandığı bir
mının temsilcilerindendir. şehir hâline getirmiştir.