Page 24 - 9-sinif-fizik-odn

70 HAREKET VE KUVVET
5
❍ Kuvvetin CGS deki birimi dyne (dyn) dir. 1N = 10 dyn
❍ 1 N : 100 gramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüdür.
❍ Kuvvet vektörel bir büyüklüktür.
❍ Ağırlıkta bir kuvvettir.

NOT
Bir cismin hareket edebilmesi ve sürat kazanabilmesi için cisme mutlaka kuvvet uy-
gulanması gerekir.
EDİTÖR YAYINEVİ
DOĞADAKI DÖRT TEMEL KUVVET
1. Zayıf Nükleer Kuvvet
2. Güçlü Nükleer Kuvvet
3. Elektromanyetik Kuvvet
4. Kütle Çekim Kuvveti

Zayıf Nükleer Kuvvet
Atom çekirdeğini oluşturan proton ve nötronların aralarındaki etkileşim kuvvetidir. Zayıf
nükleer kuvvet bazı atom çekirdeklerinin kararsızlığına neden olan kuvvettir. Dolayısıyla
kararsız çekirdeklerdeki radyoaktif olaylar, zayıf nükleer kuvvetin etkisiyle oluşmaktadır.
Çok kısa menzillidir. Zayıf nükleer kuvvet her parçacığa evrensel bir şekilde etki eder. Şid-
deti her parçacık için aynıdır. Güçlü nükleer kuvvetlere göre zayıf, kütle çekim kuvvetine
göre daha şiddetli kuvvetlerdir.

Güçlü Nükleer Kuvvet

Atomun çekirdeğinde bulunan protonlar aynı yükte olmalarına rağmen birbirlerini itmeyip
bir arada kalmalarını sağlayan kuvvete güçlü nükleer kuvvet denir. Kısa mesafelerde etki-
lidir. Bu kuvvet atom çekirdeklerinin çapından daha büyük uzaklıklarda etkisizdir. Şiddeti
en büyük kuvvetlerdir.

Elektromanyetik Kuvvet
Elektrik yüklü bir parçacığın manyetik alandan geçerken üzerine etki eden kuvvettir. Mo-
leküllerdeki atomları ve maddedeki molekülleri birbirine bağlayan kuvvetler, adezyon ve
kohezyon kuvvetleri elektromanyetik kuvvetlerdir. Mıknatıslar durgun elektrik yüklerine bir
kuvvet uygulamaz iken hareketli elektrik yüklerine kuvvet uygular. Güçlü nükleer kuvvetle-
re göre zayıf şiddetli, menzili sonsuz kuvvetlerdir.

Kütle Çekim Kuvveti
Nesnelerin birbirlerine doğru uyguladıkları çekme kuvvetidir. Newton tarafından bulun-
muştur. Newton gök cisimlerinin hareketleriyle ilgili yaptığı çalışmalar sonucu kütlelerin
birbirine uyguladığı çekim kuvvetini keşfetmiştir. Kütle çekimi, cisimlerin Dünya yüzeyinde
kalması, gezegenlerin yörüngelerinin olması gibi fiziksel olayların sebebidir. Menzili son-
suz olan bu kuvvet doğadaki en zayıf olan etkili kuvvettir.