Page 19 - 9-sinif-fizik-odn

MADDE VE ÖZELLİKLERİ 45
Kesit alanı küçüldükçe kılcal borudaki sıvının yükselmesi veya alçalması daha fazla olur.

Su Cıva

EDİTÖR YAYINEVİ
F Kılcal tüplerdeki iki farklı sıvının yükselme veya alçalma sonucunda yüzeylerinde iç
bükey ya da dış bükey bir kavis oluşur.
F Kılcallık olayı gaz lambası fitilinde yükselen gaz yağında, kurutma kağıdının ya da
havlunun suyu çekmesinde, bitkilerin suyu topraktan alıp üst kısımlara çıkarmasında
görülür.

Örnek

3h 2h
2h

X sıvısı Y sıvısı Z sıvısı

X, Y, Z sıvılarına daldırılan özdeş kılcal borulardaki sıvıların denge durumları şekildeki
gibidir. Buna göre X, Y, Z sıvılarının adezyon kuvvetlerinin sıralanışı nasıldır?

Çözüm
Kılcal boru içinde yükselen sıvıların adezyon kuvveti, kılcal borularda alçalan sıvılardan
daha yüksektir. Dolayısıyla Z'nin adezyon kuvveti X ve Y'den büyüktür. Kılcal borularda
alçalan sıvılarda alçalma miktarı ne kadar az ise adezyon kuvveti o kadar büyüktür.
Dolayısıyla Y'nin adezyon kuvveti X'ten daha büyüktür. Yani cevap Z > Y > X olur.

Örnek
Sıvı Saf su Saf su Saf su
Yüzey gerilim katsayısı g 1 g 2 g 3
o
o
o
Sıcaklık 20 C 40 C 60 C
Tablodaki saf suların yüzey gerilim katsayıları ve sıcaklıkları belirtilmiştir.
Buna göre g , g , g nasıl sıralanır?
1
2
3