Page 42 - 9_tarih_ogretmenin

162 TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

ATABEYLİKLER

F Eyaletlere melik olarak gönderilen şehzadelerin; iyi bir devlet adamı ve
asker olarak yetiştirilmesi için atanan devlet adamına atabey denirdi.
F Şehzadeler büyüdükten sonra da onların veziri, komutanı veya danış-
manı atabey olarak görevinde kalırdı.
F Atabeyler, şehzadelerin devlet adamı olarak yetişmelerinde faydalı ol-
muşlar, ancak onları sultanlık için kışkırtarak kendi mevkilerini yükselt-
mek istemeleri devlete zarar vermiştir.

F Selçuklu merkezi otoritesinin zayıflamasıyla birlikte bulundukları yer-
lerde bağımsız birer hükümdar gibi hareket edip kendi devletlerini kur-
dular.
F Selçuklu atabeyleri tarafından kurulan başlıca siyasi yapılar şunlardır:
❍ Şam Atabeyliği (Böriler) (1104-1154)
❍ Musul ve Halep Atabeyliği (Zengiler) (1127-1233)
❍ Azerbaycan Atabeyliği (İldenizliler) (1148-1225)
Fars Atabeyliği (Salgurlular) (1148-1286)
❍ EDİTÖR YAYINEVİ

NOT
SELÇUKLULARIN YIKILMASINDA ETKILI OLAN NEDENLER
F Katvan Savaşı ve Oğuz İsyanı
F Devlet yönetimine Türkmenlerin yerine İran kökenli kişilerin getirilmesi
F Batinilerin zararlı çalışmaları
F Haçlı Seferi’nin başlaması

F İç ayaklanmaların başlaması
F Atabeyliklerin bağımsızlıklarını kazanma istemesi

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETI’NDE YÖNETIM VE TOPLUM YAPISI
DEVLET YÖNETIMI
F İlk Türk devletlerinden itibaren devam eden ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı
Büyük Selçuklu Devleti’nde de uygulandı.
F Selçuklu sultanları töreye aykırı davranmamak koşuluyla devletin mutlak hakimiydi.
F Kut anlayışının devam ettiği Selçuklularda sultanın Allah adına hüküm sürdüğüne
inanılırdı.