Page 82 - tyt-tum-dersler-soru

472 BİLGİ FELSEFESİ (EPİSTEMOLOJİ)
6 Yunan felsefesinin Sokrates öncesi döneminde 9 - Bilgi insanın duyularına mı, yoksa aklına mı dayanır?
“Sofistler” adıyla anılan düşünürler, “ikna edip - Bilgi doğuştan mı gelir, sonradan mı kazanılır?
inandırmaya” dayalı düşünceleriyle iyi vatandaş, - Bilgi sezgiye mi dayanır, olgulardan mı kaynak-
hatip kişi yetiştirmeyi amaç edinmişlerdir. Böylece, lanır?
pratikte bilgiyi kullanan yararlı yurttaşların ortaya Bu sorular bilgi felsefesinin hangi alanına yöne-
çıkmasını sağlamışlardır. liktir?
Sofistler aşağıdaki düşüncelerden hangisini A) Bilginin sınırı nedir?
temel almışlardır? B) Bilginin kaynağı nedir?

A) Tutarlı olmayı C) Bilgi var mıdır?
B) Akılcı olmayı D) Bilgi kime, neye göre şekillenir?
C) Olgulara dayanmayı E) Genel geçer bilgi mümkün müdür?

D) Fayda sağlamayı 10 Kendimiz ve başkalarının eylemleri için doğuştan
E) Genel geçer sonuçlara ulaşmayı gelen, genel geçer ve zorunlu olan değer yargıları
çıkarabileceğimiz hiçbir ilke yoktur. Ahlak kural-
larının geçerli olduğunu kabul etmek için, kanıt
göstermek gerekir. Oysa insan neden hırsızlık
yapmamalıdır? Sorusuna her insanın kendi öznel
7 Septikler, şüpheyi varmak istedikleri son ve asıl
amaç olarak görürler. Descartes’e göre ise varıl- yaşanmışlıklarına göre vereceği yanıtlar farklı ola-
ması gereken asıl amaç doğru ve kesin bilgidir. caktır.
Şüphe, bizi o bilgiye götüren kılavuzdur. Aynı soruya farklı kanıtlar gösterilerek yanıt
verilmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Descartes’in kuşkuculuğu hangi yönüyle septik-
lerin kuşkuculuğundan ayrılır? A) Bilgilerin sezgiyle edinilmesi

A) Doğru bilgiye ulaşıncaya kadar sürmesi B) Bütün bilgilerin doğuştan gelmesi
B) Yaşam boyu devam etmesi C) Duyuların bilgisine güvenilmemesi
C) Kuşkunun bir amaç olması D) Tüm bilgilerin tecrübeyle edinilmesi
D) Kesin bilgiye ulaşacağını kabul etmemesi E) Doğru bilginin aslında olmaması

E) Evrensel bir doğrunun varlığını kabul etmemesi 11 “Tanrı” idesi, “doğru” idesi, “daire” düşüncesi, hiçbir
şekilde duyu deneyimlerinden türetilemez ve mut-
laktır. Dış dünyada gördüğümüz ya da kâğıda çiz-
diğimiz hiçbir daire, bir merkezden eşit uzaklıktaki
8 “İnsan bilme, öğrenme, anlama çabasından vaz- noktaların toplamı olan “daire” tanımına tam uymaz.
geçmeli ve hiçbir konuda hüküm vermeyerek her Ne kadar hassas cihazlar kullanırsak kullanalım,
konudaki yargıyı askıya almalıdır. Böyle bir tavır, çizeceğimiz her doğru, tam olarak değil, sadece
insanı gereksiz korku ve sıkıntılardan kurtararak, yaklaşık olarak doğru olacaktır.
ruhsal sükûnete götürür.” Bu görüşün dayandığı temel varsayım aşağıda-
Buna göre Pyrrhon’un bilgiye ulaşma süreci için kilerden hangisidir?
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Gerçek, gözlem ve deneyler yoluyla kavranabilir.
A) Akıl sayesinde doğru bilgiye ulaşırız. B) Zihindeki her şey yaşantılar sonucunda edinilir.

B) Deney sayesinde bilginin doğruluğuna kesin C) Duyuların sağladığı bilgi, eleştiri süzgecinden
olarak ulaşabiliriz. geçirilerek kullanılır.
C) Belli bir konuda kesin karar vermemeliyiz. D) Bilgide olgunluğa erdikten sonra, yorumlama

D) Duyu verilerinin sunduğu bilgilere güvenmeli- sürecine geçilebilir.
yiz. E) Mutlak olan deneyimler yoluyla ulaştığımız bil-

E) Bilgiye deneyimlerle varabiliriz. giler değil düşüncede var olan bilgilerdir.