Page 80 - 10. SINIF FAVORİ KİMYA DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 4: Kimya Her Yerde

gıdalar

Hazır Gıdaları Seçerken ve Tüketirken Dik- Renklendiriciler (Gıda Boyaları)
kat Edilmesi Gerekenler Q Gıdalarda tüketici beğenisini kazanmak, doğal rengi
Q Doğal gıda; üretiminde kimyasal gübre ve katkı maddesi kuvvetlendirmek, kaybolan rengi tekrar kazandırmak ve
kullanılmayan, bir işlemden geçmemiş ve kaynağından renksiz bir ürünü renklendirmek amacı ile kullanılan kim-
alındığı gibi kullanılabilen gıdalardır. yasallardır.
Q Hazır gıda; fiziksel ve kimyasal işlemler uygulanarak Emülgatörler (Emülsiyonlaştırıcılar)
ambalajlanmış, ambalajdan çıkarıldıktan sonra doğru- Q Gıda - su, yağ - su gibi heterojen bileşenlerin birbiri
dan veya en düşük düzeyde işlem uygulanarak tüketile- içinde homojen karışmasını sağlamak için kullanılan mad-
bilen gıdalardır. delerdir.
Q Hazır gıdalara salam, sosis, margarin, ketçap ve pastö- Tatlandırıcılar
rize süt örnek verilebilir.
Q Gıdaya şeker tadı vermek, gıdanın lezzetini ve aromasını
Koruyucular (Antimikrobiyal Maddeler) daha çekici hâle getirmek amacıyla kullanılan kimyasal-
Q Gıdaların mikrooganizmalar tarafından bozulmasını önle- lardır.
yerek raf ömrünü uzatmak, doğal renk ve aromayı koru- Q Doğal tatlandırıcılara glikoz, fruktoz, sakkaroz; yapay
mak, pH değerini ayarlamak amacıyla kullanılan katkı tatlandırıcılara sakkarin, aspartam ve siklomat örnek
maddeleridir. verilebilir.

Pastörizasyon ve UHT Q UHT (Ultra yüksek sıcaklık), gıdanın yapısındaki mikro-
Q Gıdaların hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırıl- organizmaların etkin bir şekilde öldürülmesi ve tamamen
ması amacıyla uygulanan ısıl işlemdir. ortadan kaldırılması işlemidir.
Q Pastörizasyon; Q UHT;
5 Besinlerdeki mikrobik büyümeyi yavaşlatır. 5 Süt ve süt ürünlerine uygulanır.
o
5 Patojen mikroorganizmaları tamamen yok etmez. 5 Gıda 2 saniye boyunca en az 138 C'a kadar ısıtılır.
o
o
5 63 C'ta 30 dakika veya 72 C'ta 15 saniye veya 5 Ürünün raf ömrünü uzatırken besin değerini azaltır.
diğer eş koşullarda uygulanır.

Hazır Gıda Etiketlerinin Önemi
Q Hazır gıda etiketlerinde; ürünün üretildiği yer ve saklama koşulları, içeriği ve besin değerleri, üretim ve son kullanım tarihleri
gibi bilgiler yer alır.
Q Gıdanın son kullanım tarihine dikkat edilmeli, bu tarihi geçmiş gıdalar güvenilir olmayan gıdalardır. Obeziteyi engellemek ama-
cıyla gıdanın besin değerlerine dikkat edilmelidir.
Koruyucular, Renklendiriciler ve Yapay Tatlandırıcıların Sağlık Üzerindeki Etkileri

Q Koruyucu olarak kullanılan maddelerden nitrit ve nitrat- Q Renklendiriciler; astım, migren, kanser, deri döküntüsü ve
lar; kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır ve kansere davranış bozukluklarına neden olmaktadır.
yol açar. Benzoik asit ise deri döküntüsü ve hiperaktiviteye Q Tatlandırıcılar; alerji, kalp ve sinir sistemi hastalıkları,
neden olmaktadır. tümör oluşumu gibi etkiler oluşturabilir.

Yenilebilir Yağ Türleri

Yağların Sınıflandırılması Q Yağlar; saf hâlde iken renksiz, kokusuz ve tatsızdır.
Q Yağ, yağ asitlerinin gliserin ile oluşturduğu triester bile- Q Yağlar, organik yapılı maddeler olup C, H ve O elementleri
şikleridir. ile birlikte N ve P elementleri içerebilir.

80 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Kimya
MARKAJ YAYINLARI