Page 70 - 10-kimya-beceri-temelli-soru

HOMOJEN KARIŞIM TÜRLERİ Donma Noktası Düşmesi
Fiziksel görünümlerine göre Saf sıvı içerisinde başka bir madde çözündüğünde
çözücü maddenin donma noktası normal donma nok-
Katı çözelti: Çözücüsünün katı halde olduğu homojen tasından daha düşük olur. Bu olaya Kriyoskopi adı da
karışım çeşididir. Genel olarak ALAŞIM adıyla bilinir.
verilmektedir.
Ör: Çelik, lehim, bronz, pirinç, altın ve gümüş takılar vb.
Ör: Kışın yollara tuz serpilmesi, uçakların motor
Sıvı çözeltiler: Çözücünün sıvı olduğu çözünen madde- kısımlarının alkolle yıkanması veya araba motor-
nin katı, sıvı veya gaz halinde olduğu homojen karışım larının su bölmesine antifriz konulması vb.
çeşididir.
AYIRMA VE SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ
Ör: Sıvı-katı > Tuzlu veya şekerli su
Sıvı-sıvı> Kolonya, petrol, parfüm Mıknatıs ile ayırma: Bir karışımda demir (Fe), nikel (Ni)
veya kobalt (Co) bulunuyorsa mıknatıs yardımı ile ayrış-
Sıvı-gaz> Gazlı içecekler
● Donma noktası düşmesi DATA YAYINLARI
tırılabilir.
Gaz çözeltiler: Çözücüsünün gaz halinde olduğu homojen
karışım çeşididir. Çözücüsü ve çözüneni gaz olan bütün Tanecik Boyutuna Göre Yapılan Ayırma İşlemleri
karışımlar homojen karışım olarak ifade edilir. Eleme: Katı-katı heterojen karışımları ayırmak için elek
Ör: Hava, LPG vb. kullanılarak gerçekleştirilen ayırma işlemidir.
Süzme: Birbiri içerisinde çözünmeyen katı-sıvı veya katı-
Çözeltilerde Derişim gaz karışımları ayırmak için süzgeç kullanılarak gerçek-
Çözünen madde miktarını ifade ederken kullanılan leştirilen ayırma işlemidir.
birimlere derişim adı verilmektedir. Diyaliz: Genellikle süzme gibi yöntemlerle ayrıştırılama-
yan karışımları ayırmada kullanılan ileri düzey ayırma
çözünen madde miktarı fazla olan karışımlara derişik tekniğidir. Genelde böbrek hastalarının kanlarını temiz-
çözelti, çözünen madde miktarı az olan karışımlara ise lemek için kullanılır.
seyreltik çözelti adı verilmektedir.
Yoğunluk Farkına Göre Yapılan Ayırma İşlemleri
Yüzde Derişim: Yüzdürme (Flotasyon): Heterojen katı-katı karışımları
ayırmada kullanılan tekniktir.
Çözünen madde miktarı
Yüzde derişim = x100 Ayırma Hunisi: Birbiriyle karışmayan sıvı-sıvı (emülsi-
Çözelti miktarı yon) karışımları ayırmada kullanılan yöntemdir.
Erime noktası farkından yararlanarak yapılan ayırma
ppm Derişim: işlemidir. Bu yöntem katı-katı homojen karışımları ayır-
Çözünen madde miktarı (miligram) mak için kullanılan yöntemdir.
ppm =
Çözelti miktarı ( Litre veya Kg olarak)
Kaynama Noktası Farkından Yararlanarak Yapılan
Ayırma İşlemleri
Çözeltilerin Koligatif Özellikleri Sıvı haldeki maddenin buharlaştırılarak tekrar sıvı hale
Çözeltilerde derişime bağlı olarak değişen özelliklerdir. getirilmesi işlemine damıtma adı verilmektedir.
Bu değişkenler Basit damıtma: Katı-sıvı homojen karışımlardan sadece
● Kaynama noktası yükselmesi katı maddeyi elde etmek için kullanılan ayırma işlemidir.
Ayrımsal damıtma: Birbiriyle karışan sıvı-sıvı karışım-
lardan sıvı maddeleri elde etmek için kullanılan ayırma
● Ozmotik Basınç işlemidir.
Çözünürlük Farkından Yararlanarak Yapılan Ayırma
olarak ifade edilmektedir.
İşlemleri
Kaynama Noktası Yükselmesi Özütleme (Ekstraksiyon-Özünü çekme): Karışımı mey-
dana getiren bileşenlerden birinin dışarıdan eklenen
Saf bir sıvı içerisinde katı madde çözündüğünde kay- başka bir çözücü madde içerisine alınması işlemidir.
nama noktasında artış gerçekleşir. Bu duruma Ebülyos- Kristallendirme: Katı-sıvı homojen karışımlardan katı
kopi adı da verilmektedir. Kaynama noktasındaki artış maddenin sıcaklık değiştirilerek kristallendirilmesi işle-
miktarı çözünen katı miktarına (derişime) bağlı olarak midir.
doğru orantılı şekilde değişim gösterir. Ayrımsal kristallendirme: Çözünürlükleri birbirinden
farklı olan katı maddelerin ortak bir sıvı içerisinde çözü-
Ör: Saf su 100 °C’de kaynarken tuzlu veya şekerli nerek sıcaklık değişimiyle ayrı ayrı kristallendirilmesi
suyun kaynama sıcaklığı 100 °C’den daha büyük'tür. işlemidir.

68