Page 5 - 10. SINIF KİMYA DEFTERİM - GİRİŞ YAYINLARI

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 1: Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar

Kİmyanın temel kanunları

Kütlenin Korunumu Kanunu Bileşik formülü ve elementlerin atom kütleleri bilinirse
bileşikteki elementlerin kütlece birleşme oranı bulunabilir.
Kütlenin Korunumu Kanunu'na göre kimyasal tepkime- X Y için m X = a.X olur.
lerde tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı tepki- a b m Y b.Y
mede oluşan maddelerin kütleleri toplamın eşittir. m 2.C m 2.12
C H için (H: 1, C: 12); C = → C = = 4
Kütlenin Korunumu Kanunu, A. L. Lavoisier tarafından 2 6 m H 6.H m H 6.1
bulunmuştur.

2NaHCO → Na CO + CO + H O Katlı Oranlar Kanunu
3İRİŞ YAYINLARI
3 2 3 2 2
8,4 g m g 2,2 g 0,9 g
Katlı Oranlar Kanunu'na göre iki element birden fazla
Tepkimesinde oluşan Na CO bileşiğinin kütlesi, bileşik oluşturduğunda elementlerden birinin miktarı eşit-
3
2
m = m + m + m →
NaHCO 3 Na 2CO 3 CO 2 H 2O ken diğer elementin miktarları arasında tam sayılarla
8,4 g = m + 2,2 g + 0,9 g → m = 5,3 g
Na 2 CO 3 Na 2 CO 3 ifade edilen bir oran vardır.
Kütlenin Korunumu Kanunu'na göre; fiziksel ve kimyasal Katlı Oranlar Kanunu, J. Dalton tarafından ortaya
bütün tepkimelerde kütle korunur. Kimyasal tepkimelerde konulmuştur.
madde yoktan var, vardan yok olamaz.
N O ile NO bileşiklerinde oksijenler arasındaki katlı oran
2
2
için öncelikle azotlar eşitlenmelidir.
Sabit Oranlar Kanunu
N O → N O Oksijen atomları arasındaki
2 2
1
Sabit Oranlar Kanunu'na göre bileşiği oluşturan element- 2/NO → N O katlı oran 'tür.
2 2 4 4
lerin kütleleri arasında değişmez, sabit bir oran vardır.
Bileşikte bir elementin katlı oranı a/b ise diğer elemen-
Sabit Oranlar Kanunu J. L. Proust tarafından ortaya tin katlı oranı b/a'dır.
konulmuştur.
Bileşiklere katlı oranın uygulanabilmesi için;
2Mg +G Bileşiklerin basit (sadeleştirilmiş) formülleri aynı
MgO bileşiği oluşurken 24 g Mg ile 16 g O birleşir. Bileşiklerde sadece aynı iki tür element bulunmalıdır.
2
Buna göre MgO bileşiğindeki sabit oran,
m m Mg O = 24 g = 2 'dir. olmamalıdır. Yani katlı oran "1" çıkmamalıdır.
16 g
O →

3g 2 g 2 2MgO Bileşik Çifti Katlı Oranlar Kanunu
5 g
MgO - MgS Uygulanmaz
MgO bileşiğinde m /m oranının 3/2 olması, 3 g Mg'nin CH - C H Uygulanır
Mg O 4 2 6
2 g O ile tepkimeye girerek 5 g MgO bileşiğini oluştu-
2 KMnO - K MnO Uygulanmaz
racağını veya bu oranın katları şeklinde Mg ve O 'nin bir 4 2 4
2
araya gelmeleri gerektiğini belirtir. C H - C H Uygulanmaz
4 8
2 4
N O - N O Uygulanır
Bileşik oluşturmak üzere iki element eşit kütlelerde tep- 2 O - O 2 3 Uygulanmaz
2
kimeye girdiğinde bileşikte kütlece fazla bulunan element - 3 -
tamamen harcanır. NO - NO 3 Uygulanmaz
2
N O - NO 2 Uygulanır
2
Sabit Oranlar Kanunu, sadece bileşikler için geçerlidir, C H - C H Uygulanmaz
karışımlar için geçerli değildir. 2 2 6 6

6 Giriş Yayınları / 10. Sınıf Kimya