Page 122 - 10. Sınıf Biyoloji Öğretmenin Ders Notları

¦ EKOSİSTEM EKOLOJİSİ VE GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI § 121 121

* Birey veya bir toplum tarafından tüketilen ürünlerin üretimi için kullanılan yenilenebilir kaynak-
lara tüketimin ekolojik ayak izi denir.

* Tüketimin ekolojik ayak izi biyolojik kapasiteyi aşarsa bir süre sonra doğal kaynakların yetersiz
kalacağını gösterir. Bir ülke veya bir bölgede sağlanan biyolojik kapasitenin kullanımına üretimin
ekolojik ayak izi denir.
* Bir ülkedeki üretimin ekolojik ayak izi biyolojik kapasiteyi aşarsa, o bölgedeki doğal kaynakların
sürdürülebilir olmayan biçimde kullanıldığını gösterir.

KARBON AYAK İZİ
SU AYAK İZİ İTÖR YAYINEVİ
* Belirli bir süreç içinde çeşitli faaliyetler sonucu atmosfere verilen
CO miktarıdır. Karbon ayak izi iki şekilde oluşur. Birincisi, ulaşım
2
araçları ve ısınmak için fosil yakıtların yanmasından ortaya çıkan
CO miktarıdır. İkincisi ise kullandığımız ürünlerin imalatının bozul-
2
masıyla ilgili olan CO miktarıdır.
2
* Enerji kullanımında atmosfere sera gazlarının salınımı gerçekleşir. Fosil kaynaklar doğada sınırlı
olup kullanıldığında atmosfere daha fazla sera gazı salınımı gerçekleştirdiğinden yenilenebilir enerji
kaynakları kullanılmalıdır. Yenilenebilir enerji kaynakları hidroelektrik, güneş, rüzgâr, jeotermal,
biyoenerji ve okyanus enerjisidir. Bu enerji kaynaklarının kullanımında bilinçli olunmalıdır.
* Karbon ayak izini azaltmak için;
» Elbise satın alırken çok uzak ülkelerden alınmış ise kullanılmamalıdır.
» Gereksiz ambalajlanmış ürünler kullanılmamalıdır.
ED
» Market alışverişlerinde kullandığımız poşetler ve kullandığımız parfümler bilinçli kullanılmalıdır.
» Ulaşım aracı olarak bisiklet kullanırsak karbon ayak izini azaltmış oluruz.

Birim zamanda kullanılan ya da kirletilen su miktarı olarak bilinir. Yani tatlı
*
su kullanımının göstergesidir.
» Su ayak izinin yeşil, mavi ve gri bileşenleri vardır.
» Yeşil su ayak izi; bir malın üretiminde kullanılan toplam yağmur suyuna denir.
» Mavi su ayak izi; bir malı üretmek için ihtiyaç duyulan yüzey ve yer altı tatlı
su kaynaklarının toplam hacmidir.
» Gri su ayak izi; kirlilik oranının var olan su kalitesi standartlarına göre azaltıl-
ması için kullanılan tatlı su miktarıdır.
» Dünya’nın yıllık su ayak izi ortalama 1,24 milyon litrelik ayak izi ile ortalamanın
üstündedir. Türkiye’de 2013 yılında başlanan Türkiye Su Ayak İzi Projesi 2014 yılında tamam-
lamıştır.
3
» Türkiye toplam 95 milyon m yüzey suyundan %29 oranında yararlanmakta olup %79’unu
sulamada %11’ini içme suyu olarak %10’unu da sanayide kullanmaktadır.
» Türkiye su kıtlığı sınırındadır.