Page 123 - 10. SINIF PARAGRAF SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

TEST 9

3. Oya, Anadolu’ya has bir el sanatıdır. Çevirisinin “Türk 5. Yaşanan ruhsal acıların kelimelerle ifade edilmesi ço-
danteli” diye yapıldığını duymuş olabilirsiniz. Yazma cukluk çağında çok zordur. Bazen anlatamazlar, bazen
oyaları da içinde yine ayrı bir dili barındırır. Yas tutulan de anlatmak istemezler. Oyun ve oyuncaklar çocukların
günler dışında oyasız yazma bağlanmaz. Oyaların bazısı duygularına tercüman olur. Bu nedenle çocuğun ruh
boncukla, bazısı iğneyle, bazısı tığla yapılır. Malzemeler dünyasına giden en güvenilir yol oyun ve oyuncaklardır.
değişebilir; pullar, plastik halkalar, bitki tohumları, bez Çocuklar oyun yoluyla hayatı prova ederler. Bunu yapar-
parçaları. . . Her biri Anadolu kadınının el hünerinin, be- ken de son derece “sembolik” bir dil kullanırlar. Duygula-
cerisinin bir göstergesidir. İğneyle yapılan detaylı model- rını, düşüncelerini, travmalarını oyunlar vasıtasıyla açığa
ler gündelik hayatta pek kullanılmaz. Zira iğneyle atılan vururlar ve en önemlisi de yaşadıkları sorunlara karşı baş
her bir düğüm ortaya çıkacak modelin sadece bir nokta- etme becerilerini yine oyunlar sayesinde geliştirirler.
sını oluşturur. Sabrın, emeğin, hayal dünyasının bereke- Bu parçada çocuklar ve oyuncaklarla ilgili asıl anlatıl-
tini gösterir, özel günlere saklanır. Her oya bir duygunun mak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
ifadesi olarak yazmalarda salınır.
Bu parçada oyalarla ilgili olarak aşağıdakilerden A) Çocukların ruhsal acılarını kelimelerle ifade edeme-
EDİTÖR YAYINLARI
hangisi çıkarılamaz? diği
B) Çocukların oyun yoluyla hayatı prova ettiği
A) Oyaların malzemeleri ve yapılış tarzları farklıdır. C) Çocuğun ruh dünyasına giden en güvenilir yolun
B) Anadolu kadınının el hünerinin ve maharetinin bir oyun ve oyuncaklar olduğu
göstergesidir. D) Çocukların duygularını ve düşüncelerini oyunlar ara-
C) Sabrın, emeğin, hayal dünyasının çeşitliliğini göste- cılığıyla açığa çıkardığı
rir. E) Çocukların oyunlar sayesinde becerilerini geliştirdiği
D) Her oya bir duyguyu ifade etmektedir.
E) Oyalı yazmalar sadece özel günlerde kullanılır.

6. Hz. Mevlana’nın vefatından henüz çeyrek asır geçtikten
sonra ortaya çıkan Osmanlı Devleti, 625 yıl süren ömrü
boyunca Mevlana’nın ve Mesnevi’nin havasını soludu.
Sayılamayacak kadar çok olayın, harbin, kuruluşun ve
yıkılışın altında, sayılamayacak kadar çok ırkın, dinin,
4. Ekslibris orijinal kullanımı ile ex libris, kitap sahiplerinin mezhebin, anlayışın, aşiretin, coğrafi bölgenin, iklimin
kitaplarının iç kapaklarına yapıştırdıkları, mühürledikle- bir arada uyumlu ve ahenk içinde bu kadar uzun süre
ri, üzerinde adlarının ya da çizimlerin yer aldığı küçük yaşadığı bir dönemi tarih görmedi. Unutulmasın ki Os-
boyutlu özgün yapıtlar demek. Adınızın ve sizi yansıtan manlının şehir kültürü ve entelektüel birikiminin temeli
mini grafik tasarımların yer aldığı mühür, âdeta kitaba Hz. Mevlana ve Mesnevi-i Şerife’ye dayanmaktadır. Bu
iyelik eki eklemenizi ve “işte bu benim kitabım” demenizi itibarla geniş Osmanlı coğrafyasında nefes alınan hava-
sağlıyor. Bir ihtiyaçtan doğan ekslibris, zamanla özgün da, hayat biçimlerinde, mahallelerin ve çarşıların teşkil
sanat çalışmaları hâlini almış. Ekslibris; kitap sahibinin, tarzında, ister Mevlevi olsun ister olmasın Mimar Sinan’ın
kitabı ödünç alan kişiye yaptığı bir uyarıyı da içinde taşı- bir minaresi veya kubbesinde, Baki’nin Fuzuli’nin şiirle-
yor. Tarihte bazı ekslibrisler bunu açık açık yapmış. Kimi- rinde Hz. Mevlana’nın parmağı ve hissesi vardır.
si kitabı alanları geri getirmeme ihtimaline karşın uyarır-
ken, kimisi açık açık öfkesini belirtmiş. Bu parçada Mevlana’yla ilgili en geniş yargı aşağıda-
kilerden hangisidir?
Bu parçada ekslibris ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisine ulaşılamaz? A) Osmanlının entelektüel birikiminin temeli Hz. Mevla-
na ve Mesnevi-i Şerife’ye dayanmaktadır.
A) Kitap sahibinin, kitabı ödünç alan kişiye yaptığı bir B) Mevlana’nın ölümünden çeyrek asır sonra kurulan
uyarıyı içinde taşımaktadır. Osmanlıda Mesnevi-i Şerife en çok okunan kitaplar-
B) Üzerinde isimlerin ya da çizimlerin yer aldığı küçük dandır.
boyutlu özgün yapıtlardır. C) Baki ve Fuzuli gibi Osmanlı şairlerinin şiirlerinde
C) Tasarımın ve görselliğin ön plana çıktığı günümüzde Mevlana’nın etkisi görülmektedir.
bu yapıtlar yeniden gündemdedir. D) Osmanlı Devleti’nin 625 yıl yaşamasında Mevla-
D) Kişiyi yansıtan mini grafik tasarımların yer aldığı mü- na’nın ve Mesnevi’nin tesirinin her alanda hissedil-
hürdür. mesi etkilidir.
E) Bir ihtiyaçtan doğmuş olup zamanla özgün sanat ça- E) Mevlana’nın döneminde Anadolu coğrafyasında pek
lışmaları hâlini almıştır. çok milletten ve dinden insanlar yaşamıştır.

123