Page 136 - 10-sinif-telafi
P. 136
BEŞERİ SİSTEMLER 135
NÜFUSUN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ YERYÜZÜNDE NÜFUS DAĞILIŞI Kenarları İçe Çökük Nüfus Piramidi
• Sınırları belli bir alan içerisinde yaşayan insan sa- • Güneydoğu Asya, Batı Avrupa, ABD’nin doğu yaş grupları
1. Sıçrama Dönemi: İnsanların çeşitli aletleri icat İTÖR YAYINEVİ
65+
yısına nüfus adı verilir. kıyıları, Afrika’da Nil Deltası yoğun nüfuslu böl- 60-64
55-59
• Dünyada bilinen ilk nüfus sayımları; Çin, Sümer gelerdir. Amazon ve Kongo Havzaları, Antarkti- 50-54 60
45-49
40-44
ve Mısır toplumlarında yapılmıştır. Türkiye tari- ka Kıtası, Grönland Adası, çöl bölgeleri seyrek 35-39
30-34
25-29
hinde ise II. Mahmut tarafından ilk nüfus sayımı nüfuslu bölgelerdir. 20-24 15
15-19
yapılmıştır. 10-14 milyon
5-9
0-5
• Bugünkü gibi modern anlamda ilk nüfus sayımı Dünyada Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler 0 5 10 15 20 8 6 4 2 0 2 4 6 8
İskandinav ülkelerinde yapılmıştır. Kenarları içe çökük ikinci piramitte, doğum
• Dünyada nüfus sayımı yapılırken iki yöntem kul- Doğal Faktörler Beşeri Faktörler oranları yüksektir. Ölüm oranları kısmen azal-
lanılır. De Facto; nüfus sayımının yapıldığı gün in- ● İklim ● Tarım ve Sanayi mıştır. Nijerya, Meksika, Peru ve Kolombiya
sanlar hangi yerleşim biriminde ise oranın nüfusu ● Yeryüzü şekilleri ● Madencilik
olarak kayda geçer. De Jure; insanlar nerede ika- ● Toprak yapısı ● Ulaşım gibi ülkelerin nüfus piramitleri bu şekildedir.
met ediyorsa o yerin nüfusu olarak kayda geçer.
• Gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus oranı fazla, çocuk ● Su kaynakları ● Turizm
nüfus oranı azdır.
• Gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelerde okurya- NÜFUS PİRAMİTLERİ Arı Kovanı Nüfus Piramidi
yaş grupları
zar oranı düşüktür. Nüfusun yaş gruplarına ve cinsiyete göre dağılı- 65+
• Nüfusun kent ve kır dağılımı ülkelerin gelişmişlik şını gösteren grafiklere nüfus piramidi adı verilir. 60-64
55-59
50-54
düzeyine göre değişmektedir. Gelişmiş ülkelerde Nüfus piramitleri ülkelerin gelişmişlik durumuna 45-49 60
40-44
35-39
nüfusun önemli bir kısmı kentlerde yaşamaktadır. göre beş gruba ayrılır. 30-34
25-29
20-24
15-19 15
DÜNYA NÜFUSUNUN TARİHSEL SÜREÇTEKİ 10-14 milyon
5-9
0-5
DEĞİŞİMİ Üçgen Şeklindeki Piramitler 0 5 10 15 20 6 4 2 0 2 4 6
• Dünya nüfusu üç büyük sıçrama yaşamıştır. Düzgün bir üçgene 60-64 yaş grupları Arı kovanı şeklindeki bu tip piramit düşük
65+
55-59
benzeyen (eş kenar
50-54
40-44
etmesiyle başlamıştır. ED üçgen) bu pira- 45-49 60 doğum oranı ve düşük ölüm oranı (en genç-
35-39
ten en yaşlıya doğru yaş grupları çok az
30-34
25-29
2. Sıçrama Dönemi: Hayvanları evcilleştirme ve mit yüksek doğum 20-24 15 belirgin) olan ülkelere aittir. Nüfusun dura-
15-19
10-14
tarımsal faaliyetler ile başlamıştır. oranlarına sahip 5-9 0 5 10 15 20 milyon 8 6 4 2 0 2 4 6 8 ğan bir yapıda olması söz konusudur. Geliş-
0-5
3. Sıçrama Dönemi: Sanayi Devrimi ile beraber mey- ülkelere aittir. Bu miş ülkelerin nüfus piramitidir. Avrupa ülke-
dana gelmiştir. Tıpta ilerlemeler, beslenme ve sağlık ülkelerde çocuk ve genç nüfus fazla, yaşlı nüfus ise lerinde görülür. İsveç, İngiltere, Danimarka,
koşullarının gelişmesiyle insanın yaşam standartları azdır. Mısır, Afganistan, Kenya ve Hindistan örnek
yükselmiştir. verilebilir. Bu tür ülkelerde nüfus artış hızı yüksektir. Almanya, İtalya ve İsviçre örnektir.