Page 137 - 10-sinif-telafi

136 BEŞERİ SİSTEMLER

Çan Şeklinde Olan Nüfus Piramidi Üçüncü Dönem: 1985 yılı sonrasını kapsar. Bu TÜRKİYE NÜFUSUNUN ÖZELLİKLERİ
yaş grupları
65+ dönemin başında Türkiye’de nüfus artışı hızında Bir ülkede nüfusun yapısal özellikleri (eğitim
60-64
55-59 düşüş yaşanmıştır. Bu durumun sebebi; şehir- düzeyi, yaş ve cinsiyet yapısı vb.) gelecekte
50-54
45-49 60 leşmeye bağlı değişen aile yapısı, kadınların iş yapılacak planlamalar, kalkınma, politikalar
40-44
35-39 hayatına girmesi, eğitimdeki gelişmeler ve evlilik gibi faaliyetler için önemlidir. Bu özellikler
30-34
25-29 bize ülkelerin gelişmişlik düzeyi hakkında
20-24 yaşının yükselmesidir.
15-19 15
10-14 fikir vermektedir.
5-9 TÜRKİYE’DE NÜFUS DAĞILIŞI
0-5 milyon Nüfusun Yaş ve Cinsiyet Özelliği: Ülke nüfu-
0 5 10 15 20 6 4 2 0 2 4 6 Doğal Faktörler
Çan şeklindeki piramit, oldukça önemli bir zaman İklim: Ülkemizde nüfusun yoğun olduğu yerlerin sumuz genç ve dinamik bir yapıya sahiptir.
devresinde, düşük doğum ve ölüm oranları denen- genelde kıyı bölgeleri olmasının nedeni ılıman ikli- Toplam nüfusun %23,4’lük kısmını 0-14 yaş
dikten sonra doğum oranını arttıran bir nüfusu min etkisidir. Örneğin; Bursa, Antalya... grubu, %67,8’ini 15-64 yaş grubu, % 8,8’lik
göstermektedir. Bu tip piramit, Kanada ve ABD gibi Yer Şekilleri: Ülkemizde yüksek ve engebeli yer- kısmını da 65 ve üzeri yaş grubu oluştur-
ülkelere özgüdür. lerde nüfus azdır. Doğu Anadolu Bölgesi ve Taşeli maktadır. Ülkemizde kadın ve erkek nüfus
Asimetrik Şekilli Nüfus Piramidi Platosu’nu örnek verebiliriz. oranı birbirine yakındır. Göç alan yerlerde
Doğurganlık ora- yaş grupları EDİTÖR YAYINEVİ erkek nüfus göç veren yerlerde kadın nüfus
Su Kaynakları: Yerleşim birimlerinin önemli bir
65+
nında hızlı bir düşü- 60-64 oranı daha fazladır.
55-59
şün olduğu pira- 50-54 60 kısmı su kaynaklarına yakın yerlerde kurulmuştur. Nüfusun Eğitim Durumu: Ülkemizde okurya-
45-49
40-44
mitlerdir. Ortalama 35-39 Adana, Antalya gibi. zar oranı önceki yıllara göre artış göstermiş-
30-34
25-29
yaşam süresi uzun 20-24 15 Beşeri Faktörler tir. 2018 yılında bu oran %96,74’e olmuştur.
15-19
olduğundan yaşlı 10-14 milyon Sanayileşme: Türkiye’de sanayinin geliştiği yer- Çalışan Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına
5-9
0-5
nüfus oranı fazladır. 0 5 10 15 20 8 6 4 2 0 2 4 6 8 lerde nüfus fazladır. İstanbul, İzmir ve Bursa gibi Göre Dağılımı: Bir ülkenin sahip olduğu eko-
Çin, Japonya ve Brezilya gibi ülkelerin nüfus piramidi iller örnek verilebilir. nomik faaliyet kolları nüfusun sosyo-eko-
bu şekildedir. Tarım: Tarımın geliştiği yerler yoğun nüfuslu- nomik yapısı üzerinde önemli bir etki oluş-
TÜRKİYE’DE NÜFUSUN TARİHSEL GELİŞİMİ dur. Çukurova, Gediz, Bafra ve Çarşamba ovaları turmaktadır. Ülkemizde tarım sektöründe
Birinci Dönem: 1927 - 1960 yıllarını kapsar. Bu örnek verilebilir. çalışanların oranı azalırken, sanayi ve hizmet
dönem; Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Yer Altı Kaynakları: Madenlerin veya enerji kay- sektöründe çalışanların oranı artmaktadır.
Savaşı gibi ülke nüfusunu etkileyen olayların hemen naklarının işletilmesinde nüfusa ihtiyaç olduğun- Nüfusun Kırsal ve Kentsel Dağılımı: Geliş-
sonrasına denk gelmektedir. Bu dönemde doğum dan bu alanlarda nüfus fazladır. Zonguldak ve miş ülkelerde kırsal nüfus oranı az, kentsel
oranlarını artırıcı politikalar uygulanmıştır. Batman gibi. nüfus oranı fazladır. Ülkemizde kır nüfusu
İkinci Dönem: 1960 - 1985 yıllarını kapsar. Türkiye’de Turizm: Ülkemizde Ege ve Akdeniz kıyılarındaki mer- sürekli azalmakta, şehir nüfusu ise art-
aile planlanmasına yönelik çalışmalar ve sosyal eko- kezlerde turizmden dolayı nüfus yoğunlaşmıştır. maktadır. Sanayinin geliştiği yerlerde şehir
nomik hayatta yaşanan gelişmelere bağlı olarak ülke Ulaşım: Ulaşım bakımından kavşakta olan illerde nüfusu, tarımın geliştiği yerlerde ise kır
nüfusunun artış hızında bir azalmaya neden olmuştur. nüfus artmıştır. Eskişehir, Ankara, İstanbul gibi. nüfusu fazladır.