Page 79 - 10-sinif-telafi

78 ASITLER, BAZLAR VE TUZLAR

HAYATIMIZDAKİ ASİTLER VE BAZLAR sının bozulmasına, bitki örtüsünün azalmasına ya NaHCO : Yemek sodası adıyla bilinen bu
3
Günlük yaşantımızda kullandığımız maddele- da yok olmasına, tarihi eserlerin tahrip olmasına, madde sodyum bikarbonat kimyasal adıyla
munda, evlerde kalitesiz fosil yakıt kullanılması, EDİTÖR YAYINEVİ
rin büyük bir çoğunluğu asit ya da baz özelliğine bina dış kısımlarının zarar görmesine, suyun kim- da ifade edilir. Bazik özellikte beyaz renkli
sahiptir. Meyveler, meyve suları, sebzeler, süt ve yasal yapısının bozularak toplu balık ölümlerine, bir tuzdur.
süt ürünleri, gazlı içeceklerin büyük kısmı, asit yağ- araçların boyalarında solmaya ve kaporta kısım- Na CO + H O NaHCO + NaOH
3
3
2
2
murlarına neden olan ve fosil yakıtların kullanılması larında çürüme oluşmasına vb. etkilere neden tepkimesiyle elde edilir.
sonucunda oluşan CO , NO , SO gazları, tuz ruhu, olmaktadır. Kabartma tozu; diş ve ağız temizliğinde,
2
x
2
kireç sökücü ve sirke asidik özellikteki maddeler- yangın söndürücü ve mide ilaçlarında, kağı-
dendir. Bunun yanı sıra sabun, şampuan, çamaşır dın ve asitli içeceklerin üretiminde, temizlik
suyu, bulaşık ve çamaşır deterjanları, lavabo açıcı, TUZLAR maddelerinin ve koku giderici maddelerin
yağ sökücü, mide ilaçları, sönmüş ve sönmemiş Genel olarak asit ve baz tepkimeleri sonucunda üretiminde kullanılır.
kireç, kül ise bazik özellikteki maddelerdendir. meydana gelen iyonik yapıda oda şartlarında CaCO : Halk arasında kireç taşı olarak bili-
3
ASİT YAĞMURU katı halde erime ve kaynama noktası yüksek olan nen bu maddenin kimyasal adı kalsiyum
karbonattır. Bazik özellikte beyaz renkli
Fosil yakıtların kullanılması sonucunda meydana kristal yapılı maddelerdir. Asidik, bazik veya nötr olan suda çok az çözünen bir katıdır. Boya,
gelen CO , NO , SO ve SO gazlarının havada bulu- özellikte olabilirler. Oldukça geniş bir kullanım yapıştırıcı, çimento, kireç, asfalt, asit yağ-
3
2
2
x
nan su buharı ile etkileşerek meydana getirdikleri alanına sahip olan tuzlardan bazılarının özellikleri muruna neden olan gazların engellenmesi,
karışıma asit yağmuru adı verilir. ve kullanım alanları şöyledir: tebeşir yapımı, cam, seramik, plastik, asitli
• CO (g) + H O(s) H CO (suda) NaCl: Yaygın adı yemek tuzu olan bu madde kim- toprakların pH düzenlemesinde, gıda ve ilaç
2
3
2
2
• N O (g) + H O(s) 2HNO (suda) yasal olarak sodyum klorür olarak adlandırılır. sektöründe tercih edilen bir tuzdur.
2
3
2
5
4
• SO (g) + H O(s) H SO (suda) Gıda, serum, kağıt üretimi, et ürünlerinin sak- NH Cl: Halk arasında nişadır adıyla bilinen
2
3
2
2
bu maddenin kimyasal adı amonyum klo-
• SO (g) + H O(s) H SO (suda) lanması ve kışın yollardaki buzlanmayı önlemede rür’dür. Suda oldukça iyi çözünen asidik
4
2
3
2
Asit yağmurları sanayi alanlarındaki fabrika baca- kullanılır. özellikte ve beyaz renkli olan bir katıdır.
larında yetersiz filtre olması veya olmaması duru- Na CO : Yaygın olarak çamaşır sodası olarak Kalay kaplamacılığı, gıda üretimi, gübre
2
3
adlandırılan bu madde sodyum karbonat kimyasal yapımı, şampuan, duş jeli, saç kremi, bula-
toplu taşıma araçları yerine kişisel araçların daha adıyla bilinir. Bazik özellikteki bir tuzdur. Cam, diş şık deterjanı, öksürük şurubu yapımı, pil
çok tercih edilmesi sonucunda daha fazla meydana macunu, ilaç sektörü, gıda, tekstil ve sert suların üretimi, galvanizleme ve lehimleme işlem-
gelmektedir. Asit yağmurları toprağın kimyasal yapı- yumuşatılmasında kullanılır. lerinde kullanılır.