Page 79 - 10-sinif-telafi
P. 79

78  ASITLER, BAZLAR VE TUZLAR

        HAYATIMIZDAKİ ASİTLER VE BAZLAR              sının bozulmasına, bitki örtüsünün azalmasına ya   NaHCO : Yemek sodası adıyla bilinen bu
                                                                                                     3
        Günlük  yaşantımızda  kullandığımız  maddele-  da yok olmasına, tarihi eserlerin tahrip olmasına,   madde sodyum bikarbonat kimyasal adıyla
        munda,  evlerde  kalitesiz  fosil  yakıt  kullanılması,  EDİTÖR YAYINEVİ
        rin büyük bir çoğunluğu asit ya da baz özelliğine   bina dış kısımlarının zarar görmesine, suyun kim-  da ifade edilir. Bazik özellikte beyaz renkli
        sahiptir. Meyveler, meyve suları, sebzeler, süt ve   yasal yapısının bozularak toplu balık ölümlerine,   bir tuzdur.
        süt ürünleri, gazlı içeceklerin büyük kısmı, asit yağ-  araçların boyalarında solmaya ve kaporta kısım-  Na CO   +  H O    NaHCO   + NaOH
                                                                                                                         3
                                                                                                      3
                                                                                                           2
                                                                                                   2
        murlarına neden olan ve fosil yakıtların kullanılması   larında  çürüme  oluşmasına  vb.  etkilere  neden   tepkimesiyle elde edilir.
        sonucunda oluşan CO , NO , SO  gazları, tuz ruhu,   olmaktadır.                        Kabartma  tozu;  diş  ve  ağız  temizliğinde,
                          2
                               x
                                   2
        kireç sökücü ve sirke asidik özellikteki maddeler-                                     yangın söndürücü ve mide ilaçlarında, kağı-
        dendir. Bunun yanı sıra sabun, şampuan, çamaşır                                        dın ve asitli içeceklerin üretiminde, temizlik
        suyu, bulaşık ve çamaşır deterjanları, lavabo açıcı,   TUZLAR                          maddelerinin ve koku giderici maddelerin
        yağ sökücü, mide ilaçları, sönmüş ve sönmemiş   Genel olarak asit ve baz tepkimeleri sonucunda   üretiminde kullanılır.
        kireç, kül ise bazik özellikteki maddelerdendir.  meydana  gelen  iyonik  yapıda  oda  şartlarında   CaCO : Halk arasında kireç taşı olarak bili-
                                                                                                    3
        ASİT YAĞMURU                                 katı halde erime ve kaynama noktası yüksek olan   nen  bu  maddenin  kimyasal  adı  kalsiyum
                                                                                               karbonattır.  Bazik  özellikte  beyaz  renkli
        Fosil yakıtların kullanılması sonucunda meydana   kristal yapılı maddelerdir. Asidik, bazik veya nötr   olan suda çok az çözünen bir katıdır. Boya,
        gelen CO , NO , SO  ve SO  gazlarının havada bulu-  özellikte olabilirler. Oldukça geniş bir kullanım   yapıştırıcı, çimento, kireç, asfalt, asit yağ-
                              3
                2
                        2
                    x
        nan su buharı ile etkileşerek meydana getirdikleri   alanına sahip olan tuzlardan bazılarının özellikleri   muruna neden olan gazların engellenmesi,
        karışıma asit yağmuru adı verilir.           ve kullanım alanları şöyledir:            tebeşir yapımı, cam, seramik, plastik, asitli
        •  CO (g) + H O(s)    H CO (suda)            NaCl: Yaygın adı yemek tuzu olan bu madde kim-  toprakların pH düzenlemesinde, gıda ve ilaç
                              2
                                 3
                    2
              2
        •  N O (g) + H O(s)    2HNO (suda)           yasal  olarak  sodyum  klorür  olarak  adlandırılır.   sektöründe tercih edilen bir tuzdur.
            2
                                  3
                     2
               5
                                                                                                  4
        •  SO (g) + H O(s)    H SO (suda)            Gıda, serum, kağıt üretimi, et ürünlerinin sak-  NH Cl: Halk arasında nişadır adıyla bilinen
                    2
                                 3
                              2
              2
                                                                                               bu maddenin kimyasal adı amonyum klo-
        •  SO (g) + H O(s)    H SO (suda)            lanması ve kışın yollardaki buzlanmayı önlemede   rür’dür.  Suda  oldukça  iyi  çözünen  asidik
                                 4
                              2
              3
                    2
        Asit yağmurları sanayi alanlarındaki fabrika baca-  kullanılır.                        özellikte ve beyaz renkli olan bir katıdır.
        larında yetersiz filtre olması veya olmaması duru-  Na CO :  Yaygın  olarak  çamaşır  sodası  olarak   Kalay  kaplamacılığı,  gıda  üretimi,  gübre
                                                       2
                                                          3
                                                     adlandırılan bu madde sodyum karbonat kimyasal   yapımı, şampuan, duş jeli, saç kremi, bula-
        toplu taşıma araçları yerine kişisel araçların daha   adıyla bilinir. Bazik özellikteki bir tuzdur. Cam, diş   şık  deterjanı,  öksürük  şurubu  yapımı,  pil
        çok tercih edilmesi sonucunda daha fazla meydana   macunu, ilaç sektörü, gıda, tekstil ve sert suların   üretimi, galvanizleme ve lehimleme işlem-
        gelmektedir. Asit yağmurları toprağın kimyasal yapı-  yumuşatılmasında kullanılır.     lerinde kullanılır.
   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83   84