Page 462 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

462

Paul Wittek › Kurulduğu bölgenin coğrafi konumu
• Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunu “Gaza Tezi” ile açıkla- › Diğer Türk beyliklerinin ilk zamanlarda Osmanlı’ya
dı. Osmanlı’nın güçlü bir devlet olarak ortaya çıkması- karşı düşmanca tutum içine girmemeleri gibi etken-
nı gaza düşüncesiyle hareket etmelerine bağladı. ler önemli rol oynamıştır.
• Wittek’e göre Osmanlı, gaza anlayışı ile hem sınırları-
nı genişletmeyi hem de ganimet elde etmeyi amaçladı. Halil Inalcık
• Osmanlıların Kayı Boyu ile ilgisinin olmadığını ve Os- • Halil Inalcık, Paul Wittek’in tezini kabul etsede bu tezi
man Bey’in Oğuz Kağan’a bağlı olduğunu savundu. yetersiz bulmuştur.
Mehmet Fuat Köprülü • Inalcık’a göre gaza anlayışı Osmanlı’nın kuruluşunda
EDİTÖR YAYINLARI
• Osmanlı’yı bulunduğu uç beyliği konumu üzerinden önemli bir yere sahiptir.
değerlendirdi. • Ancak beyliğin kuruluşunu yalnızca gazaya bağlamak
• Ona göre Osmanlı’nın kurulup gelişmesinde; konuya tek boyutlu bakmaktır.

› Gaza ruhu ile Bizans üzerine seferler yapması • Uçlardaki sosyal değişime dikkat çeken Inalcık, XIII ve
XIV. yüzyılda meydana gelen köklü sosyal değişimin
› Türklerin yapısında bulunan milli duygular
temel sebebi olarak Moğol yönetimine girmek isteyen
› Başa geçen hükümdarların yetenekli olması Türkmenlerin göçlerine ve bölgede buna bağlı olarak
› Türkiye Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla Anado- oluşan nüfus baskısına bağlamıştır.
lu’da otorite boşluğunun yaşanması • Bizans sınırında gaza ideolojisiyle donanmış olan bu
› Gaziyan-ı Rum, Ahiyan-ı Rum, ve Abdalan-ı Rum nüfus potansiyeli, iyi yönlendirilmiş ve yeni bir Türk
gibi sosyal ve iktisadi grupların desteğini alması Beyliği’nin doğmasını sağlamıştır.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Tarihçi Fuad Köprülü: “Osmanlı Beyliği diğer beylik- 2. Osmanlı Beyliği diğer beyliklerle kıyaslandığında bey-
lerle kıyaslandığında kurulduğu bölge askeri, dini, liğin kurulduğu bölgenin coğrafi konumunun birtakım
ekonomik ve nüfus açısından Osmanlı’ya avantajlar avantajları vardı.
kazandırmıştır.” demiştir. Aşağıdakilerden hangisi coğrafi konumunun Os-
Bu avantajlara; manlı’ya getirdiği avantajlardan biri olduğu söy-

I� eski gücünden uzaklaşmış olan Bizans’a komşu lenemez?
olması, A) Askeri açıdan rahat yayılma alanı bulmuştur.
II� Boğazlara ve ticaret yollarına hakim olabilecek bir B) Dini açıdan; gaza yapmış ve Islam dünyasındaki
yerde kurulmuş olması, saygınlığı artmıştır.
III� gaza ideolojisi nedeniyle, Anadolu'nun çeşitli sos- C) Ekonomik açıdan; Ipek Yolu ve Hristiyan ülkelerle
yal gruplarının beyliğe katılması yakınlık ticareti artmıştır.
durumlarından hangileri kanıt olarak gösterilebi- D) Nüfus açısından; genişlemeye ve yeni göçlere im-
lir? kân sağlamıştır.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III E) Sosyal açıdan; toplumsal içerikli isyanların çıkma-
sını engellemiştir.
D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm: Bizans sınırında kurulması, gaza amacıyla ha- Çözüm: A, B, C ve D seçeneklerinde verilenler coğrafi
reket etmesine imkân tanıyınca bu anlayışı nedeniyle konumun Osmanlı'ya getirdiği avantajlardandır. Ancak
sürekli Türkmen nüfusuyla beslenmiş ayrıca Boğazlara coğrafi konumun sosyal içerikli isyan hareketleriyle ilgisi
yakın olması ve ticaret yolları üzerinde kurulması Osman- yoktur.
lı'ya ekonomik avantajlar sağlamıştır.