Page 175 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

TÜRK EDEBİYATINDA DESTAN - EFSANE 4. ÜNİTE - 2. TEST 175

Türk Edebiyatında Destan: Türk edebiyatı destan geleneği bakımından oldukça zengindir. Türk edebi-
yatındaki doğal destanlar, İslamiyet öncesi ve İslamiyet sonrası olmak üzere iki başlıkta incelenir.
İslamiyet Öncesi Türk Destanları: Yaradılış İslamiyet Sonrası Türk Destanları: Satuk Buğ-
Destanı (Altaylar), Atilla Destanı ve Oğuz Kağan ra Han Destanı (Karahanlılara ait), Manas Destanı
Destanı (Hun - Oğuz), Alp Er Tunga Destanı ve Şu (Kırgızlara ait, dünyanın en uzun destanı), Cengiz
Han Destanı (Moğollara ait), Timur Destanı - Edige
Destanı (Saka Destanları), Bozkurt Destanı ve Er-
Destanı (Tatar-Kırımlara ait), Danişment Gazi Des-
genekon Destanı (Göktürk Destanı), Göç Destanı ve
tanı (Beylikler Dönemi), Battal Gazi Destanı (Sel-
Türeyiş Destanı (Uygur Destanı) çuklular)

EDİTÖR YAYINLARI
• Türk edebiyatındaki yapma destanlara Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın yazdığı Üç Şehitler Destanı, Kayıkçı Kul
Mustafa'nın yazdığı Genç Osman Destanı, Mehmet Akif Ersoy'un yazdığı Çanakkale Şehitleri Destanı, Na-
zım Hikmet'in yazdığı Kuvayımilliye Destanı örnek olarak gösterilebilir.
Efsane: Bir tabiat olayını, bir varlığın meydana gelişini ya da tabiatta meydana gelen bir değişimi olağa-
nüstü unsurlarla aktaran anlatılardır. Genellikle konuşma dilinin kullanıldığı bu söylenceler mitolojik, dini,
hayali ve tarihi kaynaklara dayanır.

1. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk 4. Aşağıdakilerden hangisi efsanelerin özellikle-
destanları arasında gösterilemez? rinden biri değildir?
A) Manas Destanı B) Oğuz Kağan Destanı A) İnsanların doğal olayları anlamlandırma ihtiya-
C) Alp Er Tunga Destanı D) Yaratılış Destanı cından ve hayal gücünden doğmuştur.
E) Şu Destanı B) Doğa olaylarını, bitki ve hayvanları, dinî-tarihî
kişi ve olayları anlatan metinlerdir.
C) Masalsı tarzda oluşturulmuş hikâyelerdir.
2. MÖ 7. yüzyılda yaşamış Türk hükümdarının İranlı-
larla yaptığı İran-Turan savaşları anlatılır. Onun gös- D) Konuşma dilinin kullanıldığı ve çoğunlukla ola-
terdiği kahramanlıklar, çektiği acılar ve zehirlenerek ğanüstü özellikler taşıyan metinlerdir.
öldürülmesi destanın konusudur. Firdevsi tarafından E) Şiir biçiminde oluşturularak dilden dile yayılan
derlenen İran destanı Şehname’de bu mücadele metinlerdir.
konu edilir ve Türk hükümdarından “Afrasiyap” is-
miyle bahsedilir.
5. Türklerin Altay - Yakut zamanında oluşan bir des-
Yukarıda hakkında bilgi verilen İslamiyet öncesi tanıdır. Şamanizm dininin izlerini taşıyan bu destan
Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir? evrenin nasıl yaratıldığını, iyilik ve kötülüğün kay-
A) Şu Destanı B) Cengizhan Destanı naklarını, evrendeki düzeni konu edinir. Destan met-
ninde Tanrı Ülgen’in “Yaratılsın yer , yaratılsın gök!”
C) Alp Er Tunga Destanı D) Battal Gazi Destanı
diyerek yeryüzünü ve gökyüzünü oluşturduğu des-
E) Danişmend Gazi Destanı tan olan ................... Destanı ilk Türk destanlarından
olma özelliğine sahiptir.
3. I. Grup II. Grup Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden

I. Şu Destanı Uygur hangisi getirilmelidir?
II. Ergenekon Destanı Saka A) Ergenekon B) Bozkurt C) Yaradılış
III. Türeyiş Destanı Göktürk D) Göç E) Oğuz Kağan

IV. Manas Destanı Kırgız
V. Atilla Destanı 6. Aşağıda verilen destanlardan hangisinde İslami
Yukarıdaki I. grupta verilen destanlardan hangisi ögelerin görülmesi beklenmez?
II. grupta verilen milletlerden biriyle ilişkilendi- A) Satuk Buğra Han Destanı B) Köroğlu Destanı
rilemez? C) Danişmend Gazi Destanı D) Şu Destanı
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Battal Gazi Destanı