Page 193 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

YAPILARINA GÖRE CÜMLE TÜRLERİ 5. ÜNİTE - 6. TEST 193

Yapılarına Göre Cümleler: Cümleler yapılarına göre basit, birleşik, sıralı ve bağlı olmak üzere dörde ayrılır.

Basit Cümle: Yüklemin dışında yargı bildiren başka hiçbir sözcüğün yer almadığı cümlelerdir. Bu cüm-
lelerde fiilimsiler de yer almaz.
Birleşik Cümle: Yapısında yüklemin dışında yargı bildiren başka sözcüklerin de yer aldığı cümlelerdir. Bu
cümlelerde yüklemin olduğu kısım temel cümle, yargı bildiren diğer sözcüklerin olduğu kısım yan cümledir.
• Birleşik cümleler; yan cümle fiilimsiden oluşuyorsa girişik birleşik, yan cümle herhangi bir sebeple temel
cümlenin içinde kullanılan başka bir cümleden oluşuyorsa iç içe birleşik, yan cümle fiile eklenen şart ekiy-
le oluşmuşsa şartlı birleşik cümle adını alır.
Sıralı Cümle: Tek başına bağımsız yargı bildiren birden fazla cümlenin virgül ya da noktalı virgülle
EDİTÖR YAYINLARI
birbirine bağlandığı cümlelerdir. Yüklemler arasında öge ortaklığı varsa bağımlı sıralı cümle, yüklemler
arasında öge ortaklığı yoksa bağımsız sıralı cümle adını alır.
Bağlı Cümle: Birbirine bağlaçla bağlanan yüklemlerin ya da cümlelerin oluşturduğu cümle türüdür.

1. Aşağıdakilerden hangisi birleşik bir isim cüm- 4. Küçük kız ağacın dalına asılan ipi tutarak sallanma-
lesidir? ya başlayınca annesi onu uyardı.
A) Cahile laf anlatmak kolay iş değildir. Yukarıdaki cümlede kaç tane yan cümlecik kul-
B) Sabahları erkenden meyve sebze gelir şehre. lanılmıştır?

C) Sonunda, uzun süren sessizlik bozuldu. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
D) Siz gelinceye kadar biz de boş durmadık.
E) Okulun en başarılı öğrencisi törende yoktu.

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapı bakımından
farklıdır?
A) Havalar gittikçe serinledi, ortalığı sapsarı yap-
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yapısı bakımından
ötekilerden farklıdır? raklar kapladı.
A) Temiz bir hava solumaktı dileği, kalan ömründe. B) Hüzünlü, romantik sanatçılar eser vermek için
kolları sıvadılar bile.
B) Elinden bir tutanı olsaydı okuyup adam olacaktı.
C) Fırçasını kapıp başladılar tabiata renk vermeye.
C) Bu ülkenin çağdaş kurumlara gereksinimi vardır.
D) Herkes elinden gelenin en iyisini yapmak için
D) Onunla bu konuda anlaşmak pek de kolay ol- yarışıyordu.
mayacaktı.
E) Ortaya çıkan manzara ise gerçeğin nefessiz
E) Sana söylediklerimi hemen unutmanı istiyorum.
şekliydi.

3. (I) Trene bindiğinde gencin aklı karmakarışıktı. (II) 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümle te-
Çare ararcasına trenin penceresinden ufuklara bakı- mel cümlenin belirtili nesnesi durumundadır?
yordu. (III) Bir an önce hedefine varmak, bu cende-
reden kurtulmak ister gibiydi. (IV) O stres hali ile elini A) Bekletilmek, en sevmediğim durumlardan biridir.
cebine attı. (V) Cebinden ıslak bir mendil çıkararak B) Onunla ilgili konuşan herkesi acımasızca eleş-
yüzünü sildi. tiriyordu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi C) İki tarafı dükkânlarla çevrili caddeden çekip gitti.
yapısına göre diğerlerinden farklıdır? D) İki gündür hiçbir şey yemeden öylece bekliyordu.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Koşarak aramızdan ayrıldı ve bir daha dönmedi.