Page 425 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 425
425
TIMAR SİSTEMİ VE TIMARLI SİPAHİLER 3. ÜNİTE - 2. TEST
Tımar Sistemi ve Özellikleri cı; eyaletlerdeki nüfus ve gelir kaynaklarını tespit
• Osmanlı toplumu sosyal bakımdan yönetenler (as- etmek ve bunları devlet görevlilerine, kişilere ve
keriler) ve yönetilenler (reaya) olmak üzere iki gru- vakıflara hizmet karşılığında; maaş, mülk ve gelir
ba ayrılırdı. olarak dağıtmaktadır.
• Yönetenler padişahın kendilerine idari, askeri, adli Tımarlı Sipahiler
ve dini yetki tanıdığı devlet görevlilerinden olu-
şurdu. • Dirlik arazilerinde yetişen savaş zamanında dir-
lik sahibi ile birlikte orduya katılan “Cebelü” adı
• Reaya ise asker sınıfı dışında kalan köylüler, şe- verilen askerlerdir. Tımarlı Sipahiler XVII. yüzyılın
hirliler ve konargöçerlerden oluşan Müslüman ve başlarına kadar Osmanlı ordusunun en kalabalık
gayrimüslimlerdi. Reayanın yönetenler sınıfından atlı kuvvetleriydi.
ile savaşta yararlılık gösteren askerlere verilirdi.YAYINLARI
tek farkı, devlete vergi ödemesiydi.
• Tımarlı sipahiler yıllık gelirleri, hizmet kıdemlerine
• Devlete ait miri arazilerin gelirleri yönetenlere ve göre bin ile yirmi bin akçe arasında olurdu.
savaşlarda üstün başarı gösterenlere hizmet karşı-
lığı verilirdi. • Tımarlı sipahiler, Türk ve Müslümanlardan oluşur-
du. Masrafları has, zeamet ve tımar sahipleri ta-
• I. Murat Dönemi'nde uygulanmaya başlanan bu sis- rafından karşılandığı için devlete ekonomik açıdan
teme tımar sistemi denildi. Yönetenlere maaş karşı- yük olmazlardı.
lığı olarak verilen dirlik araziler üçe ayrılmıştır.
• Aynı zamanda eyalet askeri sınıfında yer alan
Has: Yıllık geliri 100 bin akçeden fazla olan dirlik-
lerdir. Padişah, hanedan üyeleri, divan üyeleri ve tımarlı sipahiler, bağlı oldukları alay beyinin ku-
beylerbeyi gibi üst düzey yöneticilere verilirdi. mandası altında sefere giderlerdi.
Zeamet: Yıllık geliri 20 bin ile 100 bin akçe ara- • Özürsüz olarak sefere katılmayan sipahilerin dirliği
sında değişen dirliklerdir Subaşı, Sancakbeyi, kadı, elinden alınır, savaşlarda yararlılık gösterenlerin
divan kâtibi gibi orta dereceli devlet memurlarına dirliklerine ise zam yapılırdı.
EDİTÖR
verilirdi. • Tımarlı sipahiler, işlevsel ve hızlı olduklarından Os-
Tımar: Yıllık geliri 3 bin ile 20 bin akçe arasında manlı Devleti için oldukça önemli bir yere sahipti.
değişen dirliklerdir. Alt dereceden devlet memurları Böylece Osmanlı Devleti taşrada güçlü bir askeri
kuvveti meydana getirerek bazı dönemlerde tımar-
lı sipahileri yeniçerilere karşı denge sağlayan bir
Tahrir faktör olarak kullandı.
• Osmanlı Devleti'nde tımar sisteminin uygulandığı • Osmanlı Devleti’nde Tımarlı sipahilerden başka
eyaletlerde yapılan sayımlara (nüfus, arazi, ev sa- eyalet askeri statüsünde; akıncılar, deliler, yörük-
yısı, insanların ekonomik durumunun kaydedilme ler, beşliler, yayalar ve müsellemler gibi yardımcı
işlemi) tahrir denirdi. Tahrir yapmanın temel ama- kuvvetler de kullanılmıştır.
1. Tımar sisteminde sipahilere dirlik topraklarının sade- 2. Osmanlı Devleti’nde dirlikler; has, zeamet ve tımar
ce gelirleri bırakılmış topraklar devletin mülkü olarak olmak üzere üç kısma ayrılmıştır. Bunlardan has ve
kabul edilmiştir. Bu sistem merkeze yakın bölgeler- zeamet toprakları maaş karşılığı olarak verilmiştir.
de uygulanmış ve tek bir kişiye gelirleri çok yüksek Bu toprakların maaş karşılığı olarak verildiğine;
topraklar verilmemiştir.
I� gelirlerinin fazla olması,
Tımar Kanunu’nda dikkat edilen bu esasların;
II� rütbe ve derecelere göre verilmesi,
I� merkezi otoriteyi koruma, III� mülkiyetinin devlete ait olması
II� toprak zenginlerinin ortaya çıkmasının önüne gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile-
geçme, bilir?
III� özel mülkiyeti yaygınlaştırma
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söyle-
nebilir? D) I ve II E) II ve III
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III