Page 425 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 425

425
          TIMAR SİSTEMİ VE TIMARLI SİPAHİLER                                         3. ÜNİTE - 2. TEST
           Tımar Sistemi ve Özellikleri                     cı; eyaletlerdeki nüfus ve gelir kaynaklarını tespit
             • Osmanlı toplumu sosyal bakımdan yönetenler (as-  etmek ve bunları devlet görevlilerine, kişilere ve
             keriler) ve yönetilenler (reaya) olmak üzere iki gru-  vakıflara hizmet karşılığında; maaş, mülk ve gelir
             ba ayrılırdı.                                  olarak dağıtmaktadır.
             • Yönetenler padişahın kendilerine idari, askeri, adli   Tımarlı Sipahiler
             ve dini yetki tanıdığı devlet görevlilerinden olu-
             şurdu.                                         • Dirlik arazilerinde yetişen savaş zamanında dir-
                                                            lik sahibi ile birlikte orduya katılan “Cebelü” adı
             • Reaya ise asker sınıfı dışında kalan köylüler, şe-  verilen askerlerdir. Tımarlı Sipahiler XVII. yüzyılın
             hirliler ve konargöçerlerden oluşan Müslüman ve   başlarına kadar Osmanlı ordusunun en kalabalık
             gayrimüslimlerdi. Reayanın yönetenler sınıfından   atlı kuvvetleriydi.
           ile savaşta yararlılık gösteren askerlere verilirdi.YAYINLARI
             tek farkı, devlete vergi ödemesiydi.
                                                            • Tımarlı sipahiler yıllık gelirleri, hizmet kıdemlerine
             • Devlete ait miri arazilerin gelirleri yönetenlere ve   göre bin ile yirmi bin akçe arasında olurdu.
             savaşlarda üstün başarı gösterenlere hizmet karşı-
             lığı verilirdi.                                • Tımarlı sipahiler, Türk ve Müslümanlardan oluşur-
                                                            du. Masrafları has, zeamet ve tımar sahipleri ta-
             • I. Murat Dönemi'nde uygulanmaya başlanan bu sis-  rafından karşılandığı için devlete ekonomik açıdan
             teme tımar sistemi denildi. Yönetenlere maaş karşı-  yük olmazlardı.
             lığı olarak verilen dirlik araziler üçe ayrılmıştır.
                                                            • Aynı  zamanda  eyalet  askeri  sınıfında  yer  alan
           Has: Yıllık geliri 100 bin akçeden fazla olan dirlik-
           lerdir. Padişah, hanedan üyeleri, divan üyeleri ve   tımarlı sipahiler, bağlı oldukları alay beyinin ku-
           beylerbeyi gibi üst düzey yöneticilere verilirdi.  mandası altında sefere giderlerdi.
           Zeamet: Yıllık geliri 20 bin ile 100 bin akçe ara-    • Özürsüz olarak sefere katılmayan sipahilerin dirliği
           sında değişen dirliklerdir Subaşı, Sancakbeyi, kadı,   elinden alınır, savaşlarda yararlılık gösterenlerin
           divan kâtibi gibi orta dereceli devlet memurlarına   dirliklerine ise zam yapılırdı.
       EDİTÖR
           verilirdi.                                       • Tımarlı sipahiler, işlevsel ve hızlı olduklarından Os-
           Tımar: Yıllık geliri 3 bin ile 20 bin akçe arasında   manlı Devleti için oldukça önemli bir yere sahipti.
           değişen dirliklerdir. Alt dereceden devlet memurları   Böylece Osmanlı Devleti taşrada güçlü bir askeri
                                                            kuvveti meydana getirerek bazı dönemlerde tımar-
                                                            lı sipahileri yeniçerilere karşı denge sağlayan bir
           Tahrir                                           faktör olarak kullandı.
             • Osmanlı Devleti'nde tımar sisteminin uygulandığı     • Osmanlı  Devleti’nde  Tımarlı  sipahilerden  başka
             eyaletlerde yapılan sayımlara (nüfus, arazi, ev sa-  eyalet askeri statüsünde; akıncılar, deliler, yörük-
             yısı, insanların ekonomik durumunun kaydedilme   ler, beşliler, yayalar ve müsellemler gibi yardımcı
             işlemi) tahrir denirdi. Tahrir yapmanın temel ama-  kuvvetler de kullanılmıştır.

          1.   Tımar sisteminde sipahilere dirlik topraklarının sade-  2.   Osmanlı Devleti’nde dirlikler; has, zeamet ve tımar
              ce gelirleri bırakılmış topraklar devletin mülkü olarak   olmak üzere üç kısma ayrılmıştır. Bunlardan has ve
              kabul edilmiştir. Bu sistem merkeze yakın bölgeler-  zeamet toprakları maaş karşılığı olarak verilmiştir.
              de uygulanmış ve tek bir kişiye gelirleri çok yüksek   Bu toprakların maaş karşılığı olarak verildiğine;
              topraklar verilmemiştir.
                                                              I�   gelirlerinin fazla olması,
              Tımar Kanunu’nda dikkat edilen bu esasların;
                                                              II�  rütbe ve derecelere göre verilmesi,
              I�   merkezi otoriteyi koruma,                  III�  mülkiyetinin devlete ait olması
              II�  toprak zenginlerinin ortaya çıkmasının önüne   gelişmelerinden hangileri kanıt olarak gösterile-
                 geçme,                                       bilir?
              III�  özel mülkiyeti yaygınlaştırma
                                                              A) Yalnız I     B) Yalnız II    C) Yalnız III
              amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söyle-
              nebilir?                                                 D) I ve II      E) II ve III

              A) Yalnız I      B) I ve II       C) I ve III
                      D) II ve III    E) I, II ve III
   420   421   422   423   424   425   426   427   428   429   430