Page 27 - 11-cografya-beceri-temelli-soru
P. 27
2.
ÜNİTE BEŞERİ SİSTEMLER
KONULAR
• NÜFUS • TÜRKIYE’DE KIR YERLEŞMELERI
• ŞEHIRLERIN GELIŞIMI • EKONOMIK FAALIYETLER VE
• ŞEHIRLERIN ETKI ALANLARI DOĞAL KAYNAKLAR
DATA YAYINLARI
• TÜRKIYE’DE FONKSIYONLARINA • TÜRKIYE’DE EKONOMI
GÖRE ŞEHIRLER
NÜFUS 1980 - 2005 Dönemi
● Dünyada değişen siyasi, ekonomik ve sosyal şart-
NÜFUS POLITIKALARI
lara bağlı olarak bu dönemde nüfusun sayısından
● Dünyada uygulanan üç çeşit nüfus politikası var- çok niteliği önem kazanmıştır. Toplumun eğitim
dır. Bunlar; seviyesinin yükselmesi ve kadınların iş hayatında
‣ Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik uygula- daha fazla yer alması gibi nedenlerle nüfus artış
nan nüfus politikası (Çin ve Hindistan gibi ül- hızı azalmış ve 2000’li yılların başında nüfus artış
kelerde uygulanır.) hızı ‰15’in altına düşmüştür.
‣ Nüfus artış hızını yükseltmek için uygulanan 2005’ten Sonrası
nüfus politikası (Avrupa ülkelerinde uygulanır.)
‣ Nüfusun nitelik ve niceliğini iyileştirmek ama- ● 2000’li yılların başından itibaren nüfus artış hızı
cıyla uygulanan nüfus politikası (Türkiye gibi düşmüştür. Bu sebeple birtakım önlemler alın-
gelişmekte olan ülkeler uygular.) mıştır.
‣ Doğum yapan annelere çocuk sayısına göre
maddi destek verilmiştir.
TÜRKIYE’NIN NÜFUS POLITIKALARI ‣ Doğum izinleri arttırılarak bakıcı yardımı ya-
pılmıştır.
1923 - 1965 Dönemi
‣ Çalışan anneler için çalışma süreleri kısaltıl-
● Bu dönemlerde devlet yöneticileri nüfusun art- mıştır.
ması yönünde politikalar izlemişlerdir.
● Türkiye yaşanan savaşlar nedeniyle nüfus kayıp- TÜRKIYE’NIN NÜFUS PROJEKSIYONLARI
ları yaşamıştır. Yaşanan nüfus kayıplarını en aza ● Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de planlı
indirmek için nüfus artışı teşvik edilmiştir. Nüfusu bir kalkınma için nüfusun geleceğinin bilinmesi
arttırmak için tedbirler alınmıştır. Çocuk başına gerekmektedir.
ailelere yardım yapılmıştır. Bulaşıcı hastalıklara
karşı tedbirler alınmıştır. Fazla çocuklu aileler- ● Bu amaçla nüfusun artış hızı ve niteliklerindeki
den yol vergisi alınmamıştır. Altı ve daha fazla değişimlere bakılarak gelecekteki durumu ortaya
çocuklu ailelerden de vergi alınmamıştır. konulmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmalar, nüfus
projeksiyonları olarak adlandırılmaktadır.
1965 - 1980 Dönemi ● Nüfus projeksiyonlarına göre 2012’de binde 12,7
● 1960 yılında Devlet Planlama Teşkilatı’nın kurul- olan yıllık nüfus artış hızı 2023’te binde 8,6’ya
masıyla nüfus politikasında da değişikliğe gidil- düşecektir.
miştir.
ŞEHIRLERIN GELIŞIMI VE
● Hızlı nüfus artışının milli geliri düşürdüğü tes-
pit edilmiştir. Doğum artış hızının azaltılması FONKSIYONLARI
yönünde tedbirler alınmıştır. Nüfus bu yıllarda ŞEHIRLERIN FONKSIYONLARI VE DEĞIŞIMI
istenilenin aksine azalmamış artmıştır. Bu yıl-
larda tarımda makineleşmeyle insan gücüne ● Verimli tarım alanları ve ılıman iklim koşulların-
duyulan ihtiyaç azalmış ve teknolojinin gelişme- dan dolayı ilk şehirsel yerleşmeler Orta Amerika,
siyle asker sayısında azalmalar olmuştur. Çin, Hindistan ve Mezopotamya’da görülmüştür.
25