Page 47 - 11-cografya-beceri-temelli-soru
P. 47
KONULAR
• EKONOMIK FAALIYETLER VE DOĞAL KAYNAKLAR
EKONOMIK FAALIYETLER VE DOĞAL KAYNAKLAR
ÜRETIM, DAĞITIM VE TÜKETIMI ETKILEYEN Bu topraklar tarımın yapılmasını sağlamıştır. Geliş-
ETMENLER miş ülkeler modern yöntemlerle tarım yaparken,
DATA YAYINLARI
Ekonomik Faaliyet Unsurları gelişmemiş ülkeler geleneksel yöntemlerle tarım
yapmaktadır.
Üretim: Mal ve hizmetlerin kullanılabilir duruma
getirilmesi faaliyetidir. Su: Suyun ekonomik faaliyetlere katkısı çok fazladır.
Göller, akarsular, denizler ve okyanuslar önemli su
Tüketim: Mal ve hizmetlerin tüketilmesi ve kullanıl- kaynaklarıdır. Bu kaynaklardan birçok alanda fayda
ması faaliyetidir. sağlanır. Ticaret bunlardan biridir. Önemli su yollarına
sahip olan ülkeler ekonomik açıdan diğer ülkelere
Dağıtım: Mal ve hizmetlerin tüketiciye ulaştırılması karşı üstünlük sağlar. Türkiye’nin üç tarafının deniz-
faaliyetidir. lerle çevrili olması Türkiye’yi avantajlı bir konuma
getirmiştir.
Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Doğal
Etmenler Doğal afetler: Doğal ortam içerisinde can ve mal
kayıplarına neden olan doğa olaylarına doğal afet
Ham madde kaynaklarına yakınlık: Ham maddenin denir. Doğal afetlerin bir kısmı aniden başlar ve kısa
bozulabilir olduğu yerlerde tesisler genellikle ham sürer. Can ve mal kayıplarına, toprak ve tarımsal üre-
madde kaynağına yakındır ve kolay ulaşılabilecek tim kayıplarına neden olur.
bir yerdedir. Örneğin; konserve tesisler çoğu zaman
meyve ve sebze yetiştirilen bölgelerde kurulur. Yer altı kaynakları: Madenler insan hayatı için vaz-
geçilmez bir öneme sahiptir. Yer altı kaynakları sana-
Su kaynaklarına yakınlık: Bazı ham maddelerin yide ve enerji üretiminde kullanılır. Ülkelerin refah
işlenmesi sırasında büyük oranda suya ihtiyaç vardır. düzeylerine ulaşmalarında maden kaynakları önemli
Bundan dolayı tesislerin yer seçiminde suyun buluna- rol oynar. Ülkeler yer altı kaynaklarından büyük mik-
bilirliği göz önünde tutulmalıdır. Kâğıt ve demir-çelik tarda gelir elde eder.
sanayisi ile termik ve nükleer santraller gibi tesis-
lerde de su büyük önem taşır. Yer şekilleri: Yer şekilleri ulaşımı etkilediği için
dolaylı olarak üretim, dağıtım ve tüketim faaliyet-
Iklim koşulları: İklim, bazı sanayi kollarının yer lerini de etkiler. Ham maddenin gerek işleneceği
seçiminde dolaylı etkiye sahiptir. Ham madde olarak tesise götürülmesi gerekse mamul ürünün tüketiciye
tarımsal ürünlerin kullanıldığı tesisler, iklim koşulla- sunulabilmesi ulaşımla bağlantılıdır. Kara yılları ve
rının bu maddeleri etkilemesi nedeniyle dolaylı yol- demir yolları güzergâhları yer şekillerinden etkilenir.
dan etkilenir. Fakat dağıtımın sunulabilmesi pahalı olmasına rağ-
men fiziksel güçlükler aşılarak kara ve demir yolları
Coğrafi konum: Bir ülkenin veya şehrin uzak ve yakın yapılmıştır.
çevresiyle her türlü ilişkisini sağlayan ve şehrin geliş-
mesini etkileyen coğrafi şartların bütününe denir. Bitki örtüsü: Örneğin; bitki örtüsünün gür olduğu
Ülkelerin özel konumu uluslararası ticarette oldukça ormanlık alanlarda orman ürünlerine dayalı fabrika-
önemlidir. Özel konum ekonomik faaliyet türlerinin lar kurulabilir.
dağılışında belirli bir etkiye sahiptir.
Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Beşerî
Toprak: Ülkelerin zenginlik kaynağıdır. Topraklar; Etmenler
tarım, hayvancılık, ormancılık ve sanayi alanlarında Üretim, dağıtım ve tüketim üzerinde etkili olan fak-
kullanılır. Geçmişte verimli topraklar için savaşlar törlerden biri de beşeri faktörlerdir. Beşeri faktörler
yapılmıştır. doğal faktörler ile sıkı bir ilişki içindedir.
45