Page 188 - 11-kimya-beceri-temelli-soru

CO (g) + H (g) CO(g) + H O(g) 1
2 2 2 C(g) + 2D(g) A(g) + 2B(g)
homojen denge tepkimesi K 1
● Bir kimyasal denge tepkimesi iki veya daha fazla
CaCO (k) CaO(k) + CO (g) kimyasal tepkimenin toplamı şeklinde yazılabili-
2
3
heterojen denge tepkimesi yorsa toplam tepkimenin denge sabiti toplanan
Denge bağıntısı ve Denge sabiti (K) tepkimelerin denge sabitlerinin çarpımına eşittir.
Denge anındaki bir sistemde ileri hız, geri hıza eşit- 2A(g) + 3B(g) 2C(g) K 1
tir. 2A(g) + B(g) 2D(g) K
V ileri 2
aX(g) + bY(g) cZ(g) + dT(g) 4A(g) + 4B(g) 2C(g) + 2D(g) K 3
V geri K = K . K
N (g) +3H (g)DATA YAYINLARI
TH ileri = TH geri 3 1 2
a
c
b
ki.[X] .[Y] = kg.[Z] .[T] d Denge Kesri (Q)
c
d
k [Z] .[T] K Tepkimenin herhangi bir anındaki madde derişimleri
c
K = k g i = [X] .[Y] b derişimler cinsinden denge bağıntısında yerine yazıldığında elde edilen
a
c
denge sabiti
değere denge kesri (Q) denir.
! Denge sabiti (K) sadece tepkimenin türüne ve Herhangi bir andaki denge kesri (Q ) hesaplayarak
c
sıcaklığına bağlıdır. gerçek denge sabiri (K ) ile karşılaştırılır ve tepki-
c
● Denge bağıntısında saf katı ve sıvılar yer almaz. menin denge de olup olmadığı anlaşılabilir.
Sulu çözeltiler ve gazlar yer alır. ● Q = K ise tepkimesi dengededir.
c
c
● Mekanizmalı tepkimelerde denge bağıntısı net ● Q < K ise tepkime dengede değildir. Denge için
c
c
tepkimeye göre yazılır. tepkime ürünler yönüne ilerler.
Kısmi basınçlar cinsinden denge sabiti (K ) ● Q > K ise tepkime denge de değildir. Denge için
c
c
p
Gaz fazında gerçekleşen denge tepkimelerinde tepkime girenler yönüne ilerler.
denge bağıntısı gazların kısmi basınçları cinsinden Dengeye Etki Eden Faktörler
yazılabilir. Dengedeki bir sistem dışarıdan bir etki yapıldığında
d
c
P . P sistem bu etkiyi azaltacak yönde tepki göstererek
Z
aX(g) + bY(g) cZ(g) + dT(g) K = P . P b T yeni bir denge kurar. Bu ilkeye Le Chatelier İlkesi
a
p
Y
X
adı verilir.
Kp ifadesinde sadece gaz fazı gösterilir. 1) Derişim: Dengede bulunan bir tepkimedeki bir
! K ile K arasındaki ilişki maddenin derişimi artırılırsa tepkime maddele-
p
c
K = K (R.T) ∆n rin derişimini azaltacak yönde, derişimi azaltılırsa
p
c
22,4 tepkime artıracak yönde hareket eder. Dengedeki
R: Gaz sabiti= = 0,082 tepkimede katı varsa bu maddenin eklenmesi veya
273 çıkarılması dengeyi etkilemez.
K: mutlak sıcaklık: Kelvin = °C + 273
2) Sıcaklık:
Dn : Gaz fazındaki ürünlerin katsayıları toplamı –
girenlerin katsayıları toplamı ● Endotermik tepkimede sıcaklık artarsa K artar,
c
sıcaklık azalırsa K azalır. Ekzotermik tepkimede
2NH (g) denge tepkimesi için; c
2 2 3 sıcaklık artarsa K azalır, sıcaklık azalırsa K
Dn = 2-4= 2 artar. c c
-2
K = K (R.T) yazılır.
p
c
● Bir denge tepkimesinde Dn = 0 ise K = K dir. 3) Katalizör: Dengedeki bir sisteme katalizör
c
p
c
Kimyasal Tepkimelerle Denge Sabiti Arasındaki eklendiğinde derişimlerde, denge yönünde ve K de
değişme olmaz. Dengenin kurulma süresi kısalır.
İlişki
● Denge tepkimesi herhangi bir sayı ile çarpılırsa 4) Basınç – Hacim:
bu katsayı denge sabitine üst olarak yazılır. ● Denge tepkimesinde ürünler ve girenlerin gaz
fazında katsayıları eşitse basınç-hacim değişi-
A(g) + 2B(g) C(g) + 2D(g) K
1 minin dengeye etkisi olmaz. Dengedeki sistemde
2A(g) + 4B(g) 2C(g) + 4D(g) K 2 1 hacim azaltılırsa basınç artar. Denge gaz fazı
● Bir denge tepkimesi ters çevrilirse denge sabi- katsayısı az olan tarafa yönelir ve sonra den-
tinde çarpmaya göre ters çevrilir. geye gelir. Dengedeki sistemde hacim artırılırsa
A(g) + 2B(g) C(g) + 2D(g) K basınç azalır. Gaz fazı katsayısı fazla olan tarafa
1
kayar ve denge sağlanır.
186