Page 76 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL ETKİNLİKLER

B Metne göre aşağıdaki çıkarımlardan doğru olanları ”✔” yanlış olanları da “✗“ işareti ile belirtiniz.

XIX. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ

XIX. yüzyıl başında Osmanlı Devleti, toprak bakımından dünyanın en büyük devletleri arasında yer almaktaydı. Bu
geniş sınırlar içinde uzanan toprak ve denizlerin kapladığı alan yaklaşık dört milyon kilometre kareydi. Devletin
nüfusu ise yirmi milyon civarındaydı. 1789 Fransız İhtilali ile Avrupa’da bazı değişimler ortaya çıkmıştı. Sınırların
yeniden çizildiği Avrupa’da bilim, teknik ve politika gibi birçok alanda yeni gelişmeler yaşanmaktaydı. Devletler
DATA YAYINLARI
arası politikada “kendine yeterlilik” ilkesiyle hareket eden Osmanlı Devleti, değişen dünya dengeleri karşısında
yeni adımlar atarak gücünü korumaya çalıştı. Bu amaçla XVIII. yüzyılda devlet kurumlarında askerî ve teknik alan-
lar başta olmak üzere geniş çaplı ıslahatlara girişildi. Batı’nın daha yakından takip edilip yaşanan gelişmelerden
haberdar olunması için aynı dönemde Avrupa’da daimî büyükelçilikler açıldı. XIX. yüzyıla gelindiğinde Avrupa’daki
devletler arası güç dengesinin şartları büyük ölçüde değişmeye başlamıştı. Bu değişim karşısında Osmanlı Devleti
dışardan kendisine yönelen tehlikelere karşı, yanına en az bir büyük devleti almak suretiyle siyasi denge mey-
dana getirerek varlığını korumaya çalıştı. Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılda denge stratejisine yönelerek sorunların
çözümünde diplomasi yöntemini tercih etti. XIX. yüzyılda Avrupa’nın siyasetine İngiltere, Fransa, Avusturya ve
Rusya yön vermekteydi. Almanya ve İtalya ise XIX. yüzyıl sonlarında siyasi birliklerini tamamlayıp tarih sahne-
sine çıktı. Bu yüzyılda Osmanlı Devleti’nin güç kaybını fırsat bilen Avrupalı büyük güçler Osmanlı Devleti üzerinde
nüfuz kurmaya çalışmıştı. Sanayi İnkılabı ile birlikte gelişen yeni sömürgecilik anlayışı beraberinde ham madde ve
pazar arayışını getirdi. Bu amaçla hareket eden Avrupalı devletler Asya, Avrupa ve Afrika kıtasında milyonlarca
kilometrekare toprağa sahip Osmanlı Devleti’ni parçalama planlarını devreye koydular. Avrupalıların bu planının
gerçekleşmesinin yolu Osmanlı Devleti’ni parçalamaktan geçiyordu. Büyük güçlerin, Osmanlı Devleti’ni parçalama
girişimlerinin altında yatan asıl neden, Osmanlı'nın zengin doğal kaynaklarına sahip olmaktı.

Çıkarımlar D Y
1 Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda denge politikası yürütmüştür.

2 Büyük devletler Osmanlı topraklarını ham madde kaynağı olarak görmüştür.

3 Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda kaybettiği toprakları geri alma politikası yürütmüştür.

4 Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda topraklarını tek başına koruyamayacak kadar güçsüzdür.

5 Sömürgeci devletler Osmanlı'nın doğal zenginliklerini ele geçirmek istemişlerdir.
6 Osmanlı Devleti'nde milliyetçilik fikirlerinden etkilenen ilk ulus Sırplardır.

7 Osmanlı Devleti Şark Meselesi ile ilk kez bu yüzyılda karşılaşmıştır.
8 Avrupalı devletler Osmanlı topraklarında çıkar çatışması yaşamışlardır.

9 Osmanlı Devleti bu yüzyılda sorunları masa başında çözmeye yönelik bir siyaset takip etmiştir.
10 Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda Avrupa siyasetine yön veren devlet konumundadır.
11 Batı'nın üstünlüğünü kabul eden Osmanlı bu yüzyılda birçok alanda yenilik yapmıştır.

12 İngiltere XIX. yüzyılda Osmanlı'nın toprak bütünlüğünü korumaya yönelik bir siyaset takip etmiştir.

74