Page 151 - 11_cografya_ogretmenin

ÇEVRE VE TOPLUM 149
I. Katı Atıklar

ˇ Günümüzde şehirleşmenin artmasıyla birlikte özellikle büyük yerleşim birimlerinden insanların
karşılaştığı en büyük çevre sorunu çöplerdir.
ĞRETMENİN
ˇ Evsel katı atıkların bir bölümünü organik atıklar oluştururken, kalan kısmını ise kâğıt, kar-
ton, tekstil, plastik, deri, metal, ağaç, cam ve kül gibi katı atıklar oluşturmaktadır. Katı
YAYINEVİ
atıkların türü şehirlerin ekonomik düzeyine göre değişebilmektedir.
ˇ Dünya’da katı atıkların yönetiminin üç temel ilkesi vardır. Bunlar az atık üretilmesi, atıkların
geri kazanılması ve atıkların çevreye zarar vermeden yok edilmesidir.
ĞRETİM YILI
ˇ Çöplerin toplanması, depolanması veya yok edilmesine kadar tüm hizmetlerin bir plan çer-
çevesinde ele alınması ve öncelikle bu atıkların değerlendirilmesi veya geri kazanılmasına,
çevre ile uyumlu atık yönetimi denilmektedir.
DERS NOTLARI - EDİTÖR
11. SINIF COĞRAFYA Ö
ˇ Uygun şekilde depolanmamış çöpler yer altı ve yüzeysel su kirliliğine, haşerelerin üreme-
sine, çevreye kötü kokuların yayılmasına, görüntü kirliliğine ve çeşitli hayvanlar vasıtasıyla
taşıyıcı mikropların yayılmasına neden olmaktadır.

ˇ Katı atıkların yok olma süresi ve çevreye olan zararları türlerine göre değişebilmektedir. Ör-
2019-2020 EĞİTİM Ö
neğin; plastik şişeler 1000 yıl, alüminyum kutular 10 - 100 yıl, portakal kabuğu 6 ay, piller 100
yıl, kâğıt 2 - 5 ay ve cam şişe 4 bin yılda ayrışarak doğaya geri dönmektedir.
II. Sıvı Atıklar
ˇ Sıvı atıkların büyük bölümünü atık sular oluşturmaktadır. Bu sular; evsel, endüstriyel, ta-
rımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş sular, maden ocakları ve cevher hazırlama
tesislerinden kaynaklanan sular ile şehir bölgelerinden gelen kanalizasyon sularıdır.

ˇ Sıvı atıkların sularda oluşturduğu kirlilik ve etkileri fiziksel, kimyasal ve biyolojik olmak üze-
re üç grupta görülür. Fiziksel etkiler; suyun sıcaklık, tat, koku özelliklerinin değişmesidir.

ˇ Kimyasal etkiler; çeşitli ağır metallerin (kurşun, cıva vb.), organik ve inorganik maddelerin
suda birikmesidir. Biyolojik etkiler ise organik atıkların etkisiyle suda, oksijeni tüketen
algler, bakteriler ve küflerin oluşmasıdır. Kanalizasyon atıkları suyu büyük ölçüde kirlet-
mektedir.
III. Gaz Atıklar

ˇ Gaz atıklar; sanayi tesislerinden, konutlardan, taşıtlardan, yangınlardan, çöp depolama alan-
larından kaynaklanmaktadır.
ˇ Gaz atıklarının çevresel etkileri çok fazladır. Yangın ve patlamalara, hava kirliliğine ve
küresel ısınmaya neden olur. Yer altı suyunu kirletir, bitki örtüsüne zarar verir ve istenil-
meyen kokulara yol açar.