Page 30 - 11_cografya_ogretmenin

BEŞERİ SİSTEMLER 2. ÜNİTE 28

NÜFUS POLİTİKALARI

DİNAMİK BİR GÜÇ: NÜFUS
ˇ Nüfus: Sınırları belli olan bir sahada (köy, kent, il, böl-
ge, ülke, kıta), belli bir zamanda yaşayan insan sayısına
denir.
ˇ Demografi: Dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun
yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim
dalıdır.
ˇ Nüfus Politikası: Ülkelerin kendi insan kaynaklarını
daha nitelikli ve işlevsel hale getirmek için uyguladıkları programlardır.

NÜFUS POLİTİKALARI NEDEN UYGULANIR?

ˇ Nüfus politikalarının uygulanmasında başlıca etken; ülkelerin kalkınma düzeyleri ile nüfus
miktarları ve nüfuslarının niteliği arasında denge kurmaktır. Bu nedenle ülkeler gelişmişlik
düzeyleri ve nüfuslarına göre farklı nüfus politikaları uygulamaktadırlar. Günümüzde ülke-
ler aşırı nüfus artışının sorun yaratması ve buna karşı önlem alınması gerektiğinden çeşitli
nüfus politikaları uygulamaktadır. Bir yandan aşırı nüfus artışı çeşitli sorunlara yol açarken
diğer taraftan da nüfusun çok az artması veya eksilmesi de ülkelerin varlığını ve geleceğini
tehdit etmektedir. İşte bu nedenlerle nüfusun belli bir oranda, sorun yaratmadan artışını
sağlamak hedeflenmektedir. Oysa bu her zaman ve her ülke için o kadar kolay olmamaktadır.
Nüfus politikaları nüfusun niteliğini (eğitim), niceliğini (sağlık ve doğurganlık) ve dağılımını
(kır, şehir, dış ülke) etkileyen bilinçli uygulamalardır.
Dünyada genel olarak uygulanan üç çeşit nüfus politikası vardır. Bunlar:

ˇ Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik olarak uygulanan nüfus politikası (Genellikle Endonezya,
Bangladeş ve Hindistan gibi az gelişmiş ülkelerin uygulanan nüfus politikasıdır.)

ˇ Nüfus artış hızını yükseltmek için uygulanan nüfus politikası (Son zamanlarda nüfusu hızla
azalan sosyal ve ekonomik yönden belirli bir gelişmişlik seviyesine ulaşan Rusya, Avustralya
ve Japonya gibi ülkelerde uygulanan nüfus politikasıdır.)
ˇ Nüfusun nitelik ve niceliğini iyileştirmek amacıyla uygulanan nüfus politikası (Genel olarak
Meksika, Arjantin ve Güney Afrika Cumhuriyeti gibi gelişmekte olan ülkelerin uyguladığı
nüfus politikasıdır.)